18. మోక్ష సన్న్యాస యోగము
సన్న్యాసస్య మహాబాహో - తత్త్వమిచ్ఛామి వేదితుమ్‌ త్యాగస్య చ హృషీకేశ - పృథక్కేశి నిషూదస - 1
కామ్యానాం కర్మణాం న్యాసం - సన్న్యాసం కవయో విదుః సర్వకర్మ ఫలత్యాగం - ప్రాహు స్త్యాగం విచక్షణాః - 2
త్యాజ్యం దోషవ దిత్యేకే - కర్మ ప్రాహు ర్మనీషిణః యజ్ఞ దాన తపః కర్మ - న త్యాజ్య మితి చాపరే - 3
నిశ్చయం శృణు మే తత్ర - త్యాగే భరత సత్తమ త్యాగోహి పురుష వ్యాఘ్ర - త్రివిధ స్సంప్రకీర్తితః - 4
యజ్ఞ దాన తపః కర్మ - న త్యాజ్యం కార్యమేవ తత్‌ యజ్ఞో దానం తపశ్చైవ - పావనాని మనీషిణామ్‌ - 5
ఏతాన్యపి తు కర్మాణి - సంగం త్యక్త్వా ఫలాని చ కర్తవ్యానీతి మే పార్థ - నిశ్చితం మత ముత్తమమ్‌ - 6
నియతస్యతు సన్న్యాసః - కర్మణో నోపపద్యతే మోహా త్తస్య పరిత్యాగః - తామసః పరికీర్తితః - 7
దుఃఖమిత్యేవ య త్కర్మ - కాయ క్లేశ భయాత్త్యజేత్‌ సకృత్వా రాజసం త్యాగం - నైవ త్యాగ ఫలం లభేత్‌ - 8
కార్యమిత్యేవ యత్కర్మ - నియతం క్రియతే -ర్జున సంగం త్యక్త్వా ఫలం చైవ - స త్యాగ స్సాత్త్వికో మతః - 9
న ద్వేష్ట్య కుశలం కర్మ - కుశలే నానుషజ్జతే త్యాగీ సత్త్వ సమా నిష్టో - మే ధావీ ఛిన్న సంశయః - 10
నహి దేహ భృతా శక్యం - త్యక్తుం కర్మాణ్య శేషతః యస్తు కర్మ ఫల త్యాగీ సత్యాగీ త్యభిధీయతే - 11
అనిష్ట మిష్టం మిశ్రం చ - త్రివిధం కర్మణః ఫలం భవత్య త్యాగినాం ప్రేత్య - న తు సన్న్యాసినాం క్వచిత్‌ - 12
పంచైతాని మహాబాహో - కారణాని నిబోధమే సాంఖ్యే కృతాంతే ప్రోక్తాని - సిద్ధయే సర్వకర్మణామ్‌ - 13
అధిష్ఠానం తథా కర్తా - కరణంచ పృథగ్విధం వివిధాశ్చ పృథక్చేష్టా - దైవం చైవాత్ర పంచమమ్‌ - 14
శరీర వాఙఙ్మనోభిర్య - త్కర్మ ప్రారభతే నరః న్యాయ్యంవా విపరీతం వా - పంచైతే తస్యహేతవః - 15
తత్రైవం సతి కర్తార - మాత్మానం కేవలంతు యః పశ్య త్యకృత బుద్ధిత్వా - న్నస పశ్యతి దుర్మతిః - 16
యస్య నాహం కృతో భావో - బుద్ధిర్యస్యన లిప్యతే హత్వాపి స ఇమాన్‌ లోకాన్‌ - నహంతి నని బధ్యతే - 17
జ్ఞానం జ్ఞేయం పరిజ్ఞాతా - త్రివిధా కర్మ చోదనా కరణం కర్మ కర్తేతి - త్రివిధః కర్మ సంగ్రహః - 18
జ్ఞానం కర్మచ కర్తాచ - త్రిధైవ గుణ భేదతః ప్రోచ్యతే గుణ సంఖ్యానే - యథాత చ్ఛ ృణు తాన్యపి -19
సర్వభూతేషు యే నైకం - భావ మవ్యయ మీక్షతే అవిభక్తం విభక్తేషు - తద్‌ జ్ఞానం విద్ధి సాత్త్వికమ్‌ -20
పృథ క్త్వేనతు యద్‌ జ్ఞానం - నానా భావాన్‌ పృథ గ్విధాన్‌ వేత్తి సర్వేషు భూతేషు - తద్‌ జ్ఞానం విద్ధి రాజసమ్‌ - 21
యత్తు కృత్స ్నవ దేకస్మిన్‌ - కార్యే సక్త మహైతుకం అతత్త్వార్థవ దల్పంచ - తత్తా మస ముదాహృతమ్‌ - 22
నియతం సంగరహిత - మరాగ ద్వేషతః కృతం అఫల ప్రేప్సునా కర్మ - యత్త త్సాత్త్విక ముచ్యతే - 23
యత్తు కామేప్సునా కర్మ - సాహం కారేణ వా పునః క్రియతే బహులాయాసం -తద్రాజసము దాహృతమ్‌ - 24
అనుబంధం క్షయం హింసా - మనపేక్ష్యచ పౌరుషం మోహా దారభ్యతే కర్మ - యత్త త్తామస ముచ్యతే - 25
ముక్త సంగో-నహం వాదీ - ధృత్యు త్సాహ సమన్వితః సిద్ధ్యసి ద్ధ్యో ర్నిర్వికారః - కర్తా సాత్త్విక ఉచ్యతే - 26
రాగీ కర్మ ఫలప్రేప్సు - ర్లు బ్ధో హింసాత్మకో -శుచిః హర్ష శోకాన్వితః కర్తా - రాజసః పరికీర్తితః - 27
అయుక్తః ప్రాకృతః స్తబ్ధః - శఠో నైకృతికో-లసః విషాదీ దీర్ఘ సూత్రీచ - కర్తా తామస ఉచ్యతే - 28
బుద్ధే ర్భేదం ధృతే శ్చైవ - గుణత స్త్రివిధం శృణు ప్రోచ్య మాన మశేషేణ - పృథక్త్వేన ధనంజయ - 29
ప్రవృత్తించ నివృత్తించ - కార్యకార్యే భయాభయే బంధం మోక్షంచ యా వేత్తి - బుద్ధి స్సా పార్థ సాత్త్వికీ - 30
యయా ధర్మ మధర్మంచ - కార్యం చా కార్యమేవచ అయధావ త్ప్ర జానాతి - బుద్ధి స్సా పార్థ రాజసీ - 31
అధర్మం ధర్మ మితి యా - మన్యతే తమసా వృతా సర్వార్ధాన్‌ విపరీతాంశ్చ - బుద్ధి స్సా పార్థతామసీ -32
ధృత్యా యయా ధారయతే - మనః ప్రాణేంద్రియ క్రియాః యోగేనా వ్యభిచారిణ్యా - ధృతి స్సా పార్థ సాత్త్వికీ - 33
యయా తు ధర్మ కామార్థాన్‌ - ధృత్యా ధారయతే-ర్జున ప్రసంగేన ఫలాకాంక్షీ - ధృతిస్సా పార్థ రాజసీ - 34
యయా స్వప్నం భయం శోకం - విషాదం మదమేవచ న విముంచతి దుర్మేధా - ధృతిస్సా తామసీ మతా - 35
సుఖం త్విదానీం త్రివిధం - శృణుమే భరతర్షభ అభ్యాసా ద్రమతే యత్ర - దుఃఖాంతంచ నిగచ్ఛతి - 36
యత్త దగ్రే విషమివ - పరిణామే -మృతో పమమ్‌ తత్సుఖం సాత్త్వికం ప్రోక్త - మాత్మ బుద్ధి ప్రసాదజమ్‌ - 37
విషయేంద్రియ సంయోగా - ద్యత్త దగ్రే-మృతోపమమ్‌ పరిణామే విషమివ - తత్సుఖం రాజసం స్మ ృతమ్‌ -38
యదగ్రే చానుషంగేచ -సుఖం మోహన మాత్మనః నిద్రాలస్య ప్రమాదోత్థం - తత్తామస ముదాహృతమ్‌ - 39
నతదస్తి పృథివ్యాం వా - దివి దేవేషు వా పునః సత్త్వం ప్రకృతి జైర్ముక్తం - యదేభిః స్వాత్త్రి భిర్గుణైః - 40
బ్రాహ్మణ క్షత్ర్రియ విశాం - శూద్రాణాంచ పరంతప కర్మాణి ప్రవిభక్తాని - స్వభావ ప్రభవై ర్గుణైః - 41
శమో దమస్తప శ్శౌచం - క్షాంతి రార్జవ మేవచ జ్ఞానం విజ్ఞాన మాస్తిక్యం - బ్రహ్మ కర్మ స్వభావజమ్‌ - 42
శౌర్యం తేజో ధృతి ర్దాక్ష్యం - యుద్ధే చాప్యపలాయనం దాన మీశ్వర భావశ్చ - క్షాత్త్రం కర్మ స్వభావజమ్‌ - 43
కృషి గౌరక్ష్య వాణిజ్యం - వైశ్యకర్మ స్వభావజం పరిచర్యాత్మకం కర్మ -శూద్రస్యాపి స్వభావజమ్‌ - 44
స్వేస్వే కర్మ ణ్యభిరత - స్సంసిద్ధిం లభతే నరః స్సకర్మ నిరత స్సిద్ధిం - యధా విందతి తచ్ఛ ృణు - 45
యతః ప్రవృత్తి ర్భూతానాం - యేన సర్వమిదం తతం స్వకర్మణా తమభ్యర్బ్య - సిద్ధిం విందతి మానవః - 46
శ్రేయాన్‌ స్వధర్మో విగుణః - పరధర్మా త్స్వనుష్ఠితాత్‌ స్వభావ నియతం కర్మ - కుర్వన్నా ప్నోతి కిల్బిషమ్‌ - 47
సహజం కర్మ కౌంతేయ - సదోష మపి నత్యజేత్‌ సర్వారంభాహి దోషేణ - ధూమే నాగ్ని రివా వృతాః - 48
అసక్త బుద్ధి స్సర్వత్ర - జితాత్మా విగత స్ప ృహః నైష్కర్మ సిద్ధిం పరమాం - సన్న్యాసే నాధి గచ్ఛతి - 49
సిద్ధిం ప్రాప్తో యధా బ్రహ్మ - తథాప్నోతి నిబోధమే సమాసేనైవ కౌంతేయ - నిష్ఠా జ్ఞాన స్య యా పరా - 50
బుద్ధ్యా విశుద్ధయా యుక్తో - ధృత్యా త్మానం నియమ్యచ శబ్దాదీన్‌ విషయాం స్త్యక్త్వా - రాగద్వేషౌ వ్యుదస్యచ - 51
వివిక్త సేవీ లఘ్వాశీ - యత వాక్కాయ మానసః ధ్యాన యోగ పరోనిత్యం - వైరాగ్యం సముపాశ్రితః - 52
అహంకారం బలం దర్పం - కామం క్రోధం పరిగ్రహం విముచ్య నిర్మమ శ్శాంతో - బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే - 53
బ్రహ్మ భూతః ప్రసన్నాత్మా - స శోచతి న కాంక్షతి సమస్సర్వేషు భూతేషు - మద్భక్తిం లభతే నరః - 54
భక్త్యామా మభి జానాతి - యావాన్‌ యశ్చాస్మితత్త్వతః తతో మాం తత్త ్వతో జ్ఞాత్వా - విశతే తదనంతరమ్‌ - 55
సర్వ కర్మాణ్యపి సదా - కుర్వాణో మద్య్వపాశ్రయః మత్ప్రసాదా దవాప్నోతి - శాశ్వతం పదమవ్యయమ్‌ - 56
చేత సా సర్వకర్మాణి - మయి సన్న్యస్య మత్పరః బుద్ధి యోగ ము పాశ్రిత్య - మచ్చిత్త స్సతతం భవ -57
మచ్చిత్త స్సర్వదుర్గాణి - మత్ప్ర సాదా త్తరిష్యసి అధచేత్త్వ మహంకారా - న్న శ్రో ష్యసి వినంక్ష్యసి - 58
యద్యహంకార మాశ్రిత్య - నయోత్స్య ఇతిమన్యసే మిథ్యైష వ్యవసాయస్తే - ప్రకృతిస్త్వాం నియోక్ష్యతి -59
స్వభావ జేన కౌంతేయ - నిబద్ధః స్వేన కర్మణా కర్తుం నేచ్ఛసియ న్మోహా - త్కరిష్యస్యవశోపి తత్‌ - 60
ఈశ్వర స్సర్వ భూతానాం - హృద్దేశే -ర్జున తిష్ఠతి భ్రామయన్‌ సర్వభూతాని - యంత్రారూఢాని మాయయా - 61
తమేవ శరణం గచ్ఛ - సర్వభావేన భారత తత్ప్ర సాదా త్పరాం శాంతిం - స్థానంప్రాప్స్యసి శాశ్వతమ్‌ - 62
ఇతి తే జ్ఞాన మాఖ్యాతం - గుహ్యాద్గుహ్యతరం మయా విమృశ్యైత థేషేణ - యధేచ్ఛసి తథా కురు - 63
సర్వ గుహ్యత మం భూయః - శృణుమే పరమం వచః ఇష్టోసి మే దృఢమితి - తతో వక్ష్యామి తే హితమ్‌ - 64
మన్మనా భవ మద్భక్తో - మద్యాజీ మాం నమస్కురు మామే వైష్యసి సత్యంతే ప్రతి జానే ప్రియోసిమే - 65
సర్వధర్మాన్‌ పరిత్యజ్య - మామేకం శరణం వ్రజ అహంత్వా సర్వపాపే భ్యో - మోక్షయిష్యామి మాశుచః - 66
ఇదంతే నా తపస్కాయ - నా భక్తాయ కదాచన నచా శుశ్రూషవే వాచ్యం - నచ మాంయో భ్యసూయతి - 67
య ఇమం పరమం గుహ్యం - మద్భక్తే ష్వభిధాస్యతి భక్తిం మయి పరాంకృత్వా - మామే వైష్య త్యసం శయః - 68
నచతస్మా న్మనుష్యేషు - కశ్చిన్మే ప్రియకృత్తమః భవితా - నచమే తస్మా - దన్యః ప్రియతరోభువి - 69
అధ్యేష్యతే చ య ఇమం - ధర్మ్యం సంవాద మావయోః జ్ఞాన యజ్ఞేన తేనాహ - మిష్టః స్యా మితి మే మతిః - 70
శ్రద్ధా వా ననసూయశ్చ - శృణుయా దపి యో నరః సోపి ముక్త శ్శుభాన్‌ లోకాన్‌ - ప్రాప్నుయా త్పుణ్య కర్మణామ్‌-71
కచ్చిదేత చ్ఛృతం పార్థ - త్వయై కాగ్రేణ చేతసా కచ్చి దజ్ఞాన సమ్మోహః - ప్రణష్టస్తే ధనంజయ - 72
నష్టో మోహః స్మృతి ర్లబ్ధా - త్పత్ప్రసాదాన్మయాచ్యుత స్థితోస్మి గత సందేహః - కరిష్యే వచనం తవ -73
ఇత్యహం వాసుదేవస్య - పార్థస్యచ మహాత్మనః సంవాద మిమ మశ్రౌష - మద్భుతంరో మహర్షణమ్‌ - 74
వ్యాస ప్రసాదా చ్ఛ ృతవా - నిమం గుహ్యతమం పరమ్‌ యోగం యోగేశ్వరా త్కృష్టా - త్సాక్షా త్కథయతః స్వయమ్‌-75
రాజన్‌ సంస్మృత్య సంస్మృత్య - సంవాద మిమ ద్భుతం కేశవార్జునయోః పుణ్యం - హృష్యామిచ మహుర్ముహుః - 76
తచ్చ సంస్మృత్య సంస్మృత్య - రూప మత్యద్భుతం హరేః విస్మయోమే మహాన్‌ రాజన్‌ - హృష్యామి చ పునః పునః -77
యత్ర యోగేశ్వరః కృష్ణో - యత్ర పార్థో ధనుర్థరః తత్ర శ్రీర్వి జయో భూతి - ర్ధ్రువా నీతిర్మతి ర్మమ - 78
