2.సాంఖ్య యోగము
అశోచ్యా నన్వశోచ స్త్వం - ప్రజ్ఞావాదాంశ్చ భాషసే గతాసూ నగతా సూంశ్చ - నాను శోచంతి పండితాః -11
నత్వేవాహం జాతు నాసం - నత్వం నేమే జనాధి పాః న చైవ న భవిష్యామః - సర్వేవయ మతః పరమ్‌ -12
దేహి నోస్మిన్‌ యధా దేహే - కౌమారం యౌవనం జరా తధా దేహాంతర ప్రాప్తి - ర్ధీర స్తత్ర న ముహ్యతి - 13
మాత్రా స్పర్శాస్తు కౌంతేయ - శీతోష్ణ సుఖదుఃఖదాః ఆగమాపాయి నో నిత్యా - స్తాంస్తి తిక్షస్వ భారత - 14
యం హి న వ్యధయం త్యేతే - పురుషం పురుషర్షభ సమదుఃఖ సుఖం ధీరం - సో మృతత్వాయ కల్పతే - 15
నా సతో విద్యతే భావో - నాభావో విద్యతే సతః ఉభయో రపి దృష్టోంత - స్త్వనయో స్తత్త్వ దర్శిభిః - 16
అవినాశి తు త ద్విద్ధి - యేన సర్వమిదం తతమ్‌ వినాశ మవ్యయ స్యాస్య - న కశ్చి త్కర్తు మర్హతి - 17
అంతవంత ఇమే దేహా - నిత్యస్యోక్తా శ్శరీరణః అనాశినో ప్రమేయస్య - తస్మా ద్యుధ్యస్వ భారత - 18
య ఏవం వేత్తి హంతారం - యశ్చైవం మన్యతే హతమ్‌ ఉభౌతౌ న విజానీ తో నాయంహంతి న హన్యతే - 19
నజాయతే మ్రియతే వా కదాచి న్నాయం భూత్వా భవితావా నభూయః అజోనిత్య శ్శాశ్వతోయం పురాణో నహన్యతే హన్యమానే శరీరే - 20
వేదా వినాశినం నిత్యం - య ఏన మజ మవ్యయం కధం స పురుషః పార్ధ - కం ఘాతయతి హంతి కమ్‌ - 21
వాసాంసి జీర్ణాని యధా విహాయ నవాని గృహ్ణాతి నరో పరాణి తద్వ చ్ఛరీరాణి విహాయజీర్ణా న్యన్యాని సంయాతి నవాని దేహీ - 22
నైనం ఛిందంతి శస్త్రాణి - నైనం దహతి పావకః న చైనం క్లేదయం త్యాపో - నశోషయతి మారుతః - 23
అచ్ఛేద్యోయ మదాహ్యోయ - మక్లేద్యో శోష్య ఏవచ నిత్య స్సర్వగతః స్థాణు - రచలోయం సనాతనః - 24
అవ్యక్తోయ మచింత్యోయ - మవికార్యోయ ముచ్యతే తస్మాదేవం విదిత్వైనం - నాను శోచితు మర్హసి - 25
అధచైనం నిత్యజాతం - నిత్యం వా మన్యసే మృతం తధాపి త్వం మహాబాహో - నైనం శోచితు మర్హసి - 26
జాతస్య హిధ్రువో మృత్యుః - ధ్రువం జన్మ మృతస్యచ తస్మా ద పరిహార్యేర్ధే - నత్వం శోచితు మర్హసి - 27
అవ్యక్తా దీని భూతాని - వ్యక్త మధ్యాని భారత అవ్యక్త నిధనాన్యేవ - తత్ర కా పరిదేవనా - 28
ఆశ్చర్య వ త్పశ్యతి కశ్చి దేన మాశ్చర్య వ ద్వదతి తధైవ చాన్యః ఆశ్చర్యవ చ్చైన మన్యః శృణోతి శ్రుత్వా ప్యేనం వేదన చైవ కశ్చిత్‌ - 29
స్వధర్మమపి చావేక్ష్య - న వికంపితు మర్హసి ధర్మా ్యద్ధి యుద్ధా చ్ఛ్రేయోన్యత్‌ - క్షత్త్రియస్యన విద్యతే - 30
యదృచ్ఛయా చోప పన్నం - స్వర్గ ద్వార మపావృతం సుఖినః క్షత్రియాః పార్ధ - లభంతే యుద్ధ మీ దృశమ్‌ - 31
అథ చేత్త్వమిమం ధర్మ్యం - సంగ్రామం న కరిష్యసి తతః స్వధర్మం కీర్తించ - హిత్వా పాపమవాప్స్యసి - 32
అకీర్తిం చాపి భూతాని - కధయిష్యంతి తే వ్యయాం సంభావితస్య చాకీర్తి - ర్మరణా దతిరిచ్యతే - 33
భయాధ్రణా దుపరతం - మంస్యంతే త్వాం మహారధాః యేషాంచ త్వం బహు మతో - భూత్వా యాస్యసి లాఘవమ్‌ - 34
అవాచ్యవా దాంశ్చ బహూన్‌ - వదిష్యంతి తవాహితాః నిందంతస్తవ సామర్ధ్యం - తతో దుఃఖతరం ను కిమ్‌ - 35
హతోవా ప్రాప్స్యసే స్వర్గం జిత్వావా భోక్ష్యసే మహీం తస్మా దుత్తిష్ఠ కౌంతేయ - యుద్ధాయ కృత నిశ్చయః - 36
సుఖదుఃఖే సమే కృత్వా - లాభాలాభౌ జయా జయౌ తతో యుద్ధాయ యుజ్యస్వ - నైవం పాప మవాప్స్యసి - 37
ఏషా తే - భిహితా సాంఖ్యే - బుద్ధి ర్యోగే త్విమాం శృణు బుద్ధ్యాయుక్తో యయా పార్ధ - కర్మ బంధం ప్రహాస్యసి - 38
నేహాభిక్రమ నాశోస్తి - ప్రత్యవాయోన విద్యతే స్వల్పమప్యస్య ధర్మస్య - త్రాయతే మహతో భయాత్‌ - 39
వ్యవసాయాత్మికా బుద్ధి - రేకే హ కురు నందన బహు శాఖా హ్యనం తాశ్చ - బుద్ధయో అవ్యవసాయినామ్‌ - 40
యా మిమాం పుష్పితాం వాచం - ప్రవదం త్యవిపశ్చితః వేదవాదరతాః పార్ధ - నాన్య దస్తీతి వాదినః - 41
కామాత్మానః స్వర్గ పరా - జన్మ కర్మ ఫలప్రదామ్‌ క్రియా విశేష బహుళాం - భోగైశ్వర్య గతిం ప్రతి - 42
భోగైశ్వర్య ప్రసక్తానాం - తయాపహృత చేత సాం వ్యవసాయాత్మికా బుద్ధి - స్సమాధౌ న విధీయతే - 43
త్రై గుణ్య విషయా వేదా - నిస్త్రై గుణ్యో భవార్జున నిర్ద్వంద్వో నిత్యసత్త్వస్ధో - నిర్యోగక్షేమ ఆత్మవాన్‌ - 44
యావానర్ధ ఉదపానే - సర్వతః సంప్లుతోదకే తావాన్‌ సర్వేషు వేదేషు - బ్రాహ్మణస్య విజానతః - 45
కర్మణ్యేవాధికారస్తే - మా ఫలేషు కదాచన మా కర్మఫలహేతు ర్భూ - ర్మాతే సంగోస్త్వకర్మణి - 46
యోగస్థః కరు కర్మాణి - సంగం త్యక్త్వా ధనంజయ సిద్ధ్యసిద్ధ్యో స్సమో భూత్వా - సమత్వం యోగ ఉచ్యతే - 47
దూరేణ హ్యవరం కర్మ - బుద్ధి యోగా ద్ధనం జయ బుద్ధౌ శరణ మన్విచ్ఛ - కృపణాః ఫలహే తవః - 48
బుద్ధి యుక్తో జహాతీహ - ఉభే సుకృత దుష్కృతే తస్మా ద్యోగాయ యుజ్యస్వ - యోగః కర్మసు కౌశలమ్‌ - 49
కర్మజం బుద్ధి యుక్తాహి - ఫలంత్యక్త్వా మనీషిణః జన్మ బన్ధవినిర్ముక్తాః పదం గచ్ఛం త్యనామయమ్‌ - 50
యదా తే మోహ కలిలం - బుద్ధి ర్వ్యతి తరిష్యతి తదాగంతాసి నిర్వేదం - శ్రోతవ్యస్య శ్రుతస్య చ - 51
శ్రుతి విప్రతి పన్నాతే - యదా స్థాస్యతి నిశ్చలా సమాధా వచలా బుద్ధి - స్తదా యోగ మవాప్స్యసి - 52
స్థిత ప్రజ్ఞస్య కాభాషా - సమాధిస్థస్య కేశవ స్థిత ధీః కిం ప్రభాషేత - కి మాసీత - వ్రజేత కిమ్‌ - 53
ప్రజహాతి యదా కామాన్‌ - సర్వాన్‌ పార్ధ మనోగతాన్‌ ఆత్మన్యేవాత్మనా తుష్టః - స్థిత ప్రజ్ఞస్తదోచ్యతే - 54
దుఃఖే ష్వను ద్విగ్నమనాః - సుఖేషు విగత స్పృహః వీత రాగ భయక్రోధః - స్థిత ధీ ర్ము నిరు చ్యతే - 55
య స్సర్వత్రా నభిస్నేహః - తత్త త్ప్రాప్య శుభాశుభమ్‌ నాభి నందతి న ద్వేష్టి - తస్య ప్రజ్ఞా ప్రతిష్ఠితా - 56
యదా సంహరతే చాయం కూర్మోంగా నీవ సర్వశః ఇంద్రియా ణీంద్రియా ర్ధేభ్య - స్తస్య ప్రజ్ఞా ప్రతిష్ఠితా - 57
విషయా విని వర్తంతే - నిరాహా రస్య దేహినః రస వర్జం రసో ప్యస్య - పరందృష్ట్వా నివర్తతే - 58
యతతో హ్యపి కౌంతేయ - పురుషస్య విపశ్చితః ఇంద్రియాణి ప్రమాధీని - హరంతి ప్రసభం మనః - 59
తాని సర్వాణి సంయమ్య - యుక్త ఆసీత మత్పరః వశేహి యస్యేంద్రియాణి - తస్య ప్రజ్ఞా ప్రతిష్ఠితా - 60
ధ్యాయతో విషయాన్‌ పుంస - స్త్సంగ స్తేషూ పజాయతే సంగా త్సంజాయతే కామః - కామా త్క్రోధోభిజాయతే క్రోధా ద్భవతి స మ్మోహః - సమ్మోహాత్‌ స్మృతి విభ్రమః స్మృతి భ్రంశా ద్చుద్ధినాశో - బుద్ధినాశా త్ప్రణశ్యతి - 61
రాగద్వేష వియుక్తైస్తు - విషయా నింద్రియై శ్చరన్‌ ఆత్మవశ్యై ర్విధేయాత్మా - ప్రసాద మధిగచ్ఛతి - 62
ప్రసాదే సర్వదుః ఖావాం హాని రస్యోప జాయతే ప్రసన్న చేత సో హ్యాశు - బుద్ధిః పర్యవ తిష్ఠతే - 63
నాస్తి బుద్ధి రయుక్తస్య - నచాయుక్తస్య భావనా న చాభావయతః శాంతి - ర శాంతస్య కుత స్సుఖమ్‌ - 64
ఇంద్రియాణాం హిచరతాం - యన్మనోను విధీయతే తదస్యహ రతి ప్రజ్ఞాం - వాయుర్నావ మివాంభసి - 65
తస్మా ద్యస్య మహాబాహో నిగృహీతాని సర్వశః ఇంద్రియా ణీంద్రియార్ధేభ్య - స్తస్య ప్రజ్ఞా ప్రతిష్ఠితా - 66
యస్త్య విజ్ఞాన వాన్‌ భవ - త్యయుక్తేన మనసా సదా తస్యేంద్రియాణ్యవశ్యాని - దుష్టా శ్వా ఇవ సారధేః - 67
యస్తు విజ్ఞాన వాన్‌ భవతి - యుక్తేన మనసా సదా తస్యేంద్రియాణి వశ్యాని - సథ్వా ఇవ సారధేః - 68
యా నిశా సర్వ భూతానాం - తస్యాం జాగర్తి సంయమీ యస్యాం జాగ్రతి భూతాని - సానిశా పశ్యతో మునేః - 69
ఆపూర్యమాణ మచల ప్రతిష్ఠం సముద్ర మాపః ప్రవిశంతి యద్వత్‌ తద్వాత్కా మా యం ప్రవిశంతి సర్వే సశాంతి మాప్నోతి న కామకామీ - 70
విహా యకామాన్‌ య స్సర్వాన్‌ - పుమాం శ్చరతి నిఃస్పృహః నిర్మమో నిరహంకారః - సశాంతి మధిగచ్ఛతి - 71
ఏషా బ్రాహ్మీ స్థితిః పార్ధ - నైనాం ప్రాప్య విముహ్యతి స్థిత్వా స్యా మంతకాలేపి - బ్రహ్మ నిర్వాణ మృచ్ఛతి - 72
