సాంఖ్య యోగము
భగవద్గీత 
జ్ఞానంలో కలిగే వృత్తి అది. జ్ఞానం కాదు. జ్ఞానమా సుఖదుఃఖాలనూ తదాకార వృత్తులనూ రెంటినీ సాక్షిగా చూస్తున్నది. అందులో వృత్తి. అది వృత్తిగాదు. అదే వృత్తిగా మారితే అన్ని వృత్తులనూ అది గమనించలేదు. కనుక వృత్త్యతీత మైన జ్ఞానమే జ్ఞానం. వృత్తి మనస్సయితే అది ఆత్మ. దానికంతా సమమే. వృత్తికి మల్లే విషమం కాదు. నిర్దోషంహి సమం బ్రహ్మ అని తరువాత రాబోతుంది. బ్రహ్మమనేది నిర్దోషమూ సమమూ నట. నిర్దోషమంటే వృత్తి రహితమైనది. సమమంటే సాక్షి అని భావం.
కాగా అలాటి సర్వసాక్షి అయిన జ్ఞానమే నా స్వరూపమని అదే ఎప్పు డనుభవానికి తెచ్చుకొన్నావో సోమృత త్వాయ కల్పతే. అప్పుడమృత మనేది నీకు వచ్చి ఒళ్లో పడుతుంది. నీకిక మృతి లేదు. అమృతత్వమే. మార్పుంటే గదా మృతి. వృత్తి జ్ఞానమైన మనసే నేననుకొంటే మృతుడ వయిపోతావు. దానికి కూడా సాక్షి అయిన ప్రత్యగాత్మ నని భావించినప్పుడు మృతుడ వెలా అవుతావు అమృతడవే. ముక్తుడవే నని తాత్పర్యం.
నాసతో విద్యతే భావో నాభావో విద్యతే సతః |
ఉభయోరపి దృష్టోఽంతస్త్వనయోస్తత్త్వదర్శిభిః || 16 ||
అసలెప్పుడూ ముక్తులమే మన మా మాటకు వస్తే. ఒకప్పుడు ముక్తులం కాక క్రొత్తగా ఇప్పుడు ముక్తులం కావటం లేదు. న త్వే వాహం జాతు నాసమ్ నత్వం నేమే జనాధిపాః అని ముందే మనకు
Page 70
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు