సాంఖ్య యోగము
భగవద్గీత 
యదా తే మోహకలిలం బుద్ధిర్వ్యతితరిష్యతి |
తదా గంతాసి నిర్వేదం శ్రోతవ్యస్య శ్రుతస్య చ || 52 ||
ఇంతకూ బుద్ధియోగమనే మాట మనం యోగపరంగా జ్ఞానపరంగా ఎలాగైనా చెప్పుకోవచ్చు. అయితే జ్ఞానపరంగానైతే అది సాక్షాత్తూ యోగపరంగా అయితే జ్ఞానం ద్వారా పరంపరయా Indirect ముక్తిని ప్రసాదిస్తుందనే సూక్ష్మం మనం మరచిపోక పోతే చాలు. ప్రస్తుతం కర్మయోగం వల్ల సత్త్వశుద్ధి ఏర్పడి ఆ సత్త్వశుద్ధి వల్ల కలిగే సాంఖ్య బుద్ధి సాధకుడి కెప్పు డేర్పడుతుంది. దానికేమిటి నిదర్శనమని ప్రశ్న వస్తే దానికి సమాధాన మిస్తున్నది ఈ శ్లోకం. యదాతే మోహ కలిలం బుద్ధి ర్వ్యతి తరిష్యతి మోహకలిల మంటే అజ్ఞానమనే కాలుష్యం. ఏమిటది ఎలా ఉంటుంది. అవివేక రూపంగా ఉంటుంది. వివేకమంటే ఇది ఆత్మ అది అనాత్మ అని వేరు చేసి చూడటం. అదే సాంఖ్యమని అర్ధం చెప్పాము. అలా వివేచన చేయలేకపోతే ఆత్మే అనాత్మగా అనాత్మే ఆత్మగా కలగాపులగమయి కనిపిస్తాయి. అవే అహంకార మమకారాలు. సంసార మంతా ఇదే. ఇలాటి మోహకలిలాన్ని ఎప్పుడీ సాధకుడి బుద్ధి వ్యతితరిష్యతి పూర్తిగా దాటి బయటపడుతుందో అదీ నిదర్శనం జ్ఞానోదయ మయిందని చెప్పటానికి.
తదాగం తాసి నిర్వేదం - శ్రోతవ్యస్య శ్రుతస్యచ. అంతేకాదు. ఇంకా ఒకటి ఉంది లక్షణం దానికి. ఆత్మజ్ఞానమనేది నీకుదయించిం దంటే చాలు.
Page 157
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు