4. జ్ఞాన యోగము
ఇమం వివస్వతే యోగం - ప్రోక్త వానహ మవ్యయం వివస్వాన్‌ మనవే ప్రాహ - మను రిక్ష్వాకవే బ్రవీత్‌ - 1
ఏవం పరంపరా ప్రాప్త - మిమం రాజర్షయో విదుః సకాలేనేహ మహతా - యోగో నష్టః పరంతప - 2
సఏవాయం మయా తేద్య - యోగః ప్రోక్తః సనాతనః భక్తోసి మే సఖాచేతి - రహస్యం హ్యేత దుత్తమం - 3
అపరం భవతో జన్మ - పరం జన్మ వివస్వతః కధమేత ద్విజానీయాం - త్వ మా దౌ ప్రోక్తవానితి - 4
బహూని మే వ్యతీతాని - జన్మాని తవ చార్జున తాన్యహం వేద సర్వాణి - నత్వం వేత్థ పరంతప - 5
అజోపి సన్నవ్య యాత్మా - భూతానా మీశ్వరోపిసన్‌ ప్రకృతిం స్వా మధిష్ఠాయ - సంభవా మ్యాత్మ మాయయా - 6
యదా యదాహి ధర్మస్య - గ్లాని ర్భవతి భారత అభ్యుత్థాన మధర్మస్య - తదాత్మానం సృజామ్యహమ్‌ - 7
పరిత్రాణాయ సాధూనాం - వినాశాయ చ దుష్కృతాం ధర్మ సంస్థాపనార్ధాయ - సంభవామి యుగే యుగే - 8
జన్మ కర్మ చమే దివ్యం - ఏవం యో వేత్తి తత్త్వతః త్యక్త్వా దేహం పునర్జన్మ - నైతి మామేతి సోర్జున - 9
వీతరాగ భయక్రోధా - మన్మయా మాము పాశ్రితాః బహవో జ్ఞాన తపసా - పూతా మద్భావ మాగతాః - 10
యే యధా మాంప్ర పద్యంతే - తాంస్త ధైవ భజామ్యహం మమ వర్తా ్మను వర్తంతే - మనుష్యాః పార్ధ సర్వశః - 11
కాంక్షంతః కర్మణాం సిద్ధిం - యజంత ఇహ దేవతాః క్షిప్రంహి మానుషే లోకే - సిద్ధి ర్భవతి కర్మజా - 12
చాతుర్వర్ణ్యం మయా సృష్టం - గుణకర్మ విభాగశః తస్య కర్తార మపి మాం విద్ధ్య కర్తార మవ్యయమ్‌ - 13
నమాం కర్మాణి లింపంతి - నమే కర్మఫలే స్పృహా ఇతి మాం యోభి జానాతి - కర్మభి ర్నస బధ్యతే - 14
ఏవం జ్ఞాత్వా కృతం కర్మ - పూర్వైరపి ముముకక్షుభిః కురు కర్మైవ తస్మా త్త్వం - పూర్వైః పూర్వరం కృతమ్‌ - 15
కిం కర్మ కిమకర్మేతి - కవయో ప్యత్ర మోహితాః తత్తే కర్మ ప్రవక్ష్యామి - యద్‌ జ్ఞాత్వా మోక్ష్యసే - శుభాత్‌ -16
కర్మణో హ్యపి బోద్ధవ్యం - బోద్ధవ్యంచ వికర్మణః అకర్మణశ్చ బోద్ధవ్యం - గహనా కర్మణో గతిః - 17
కర్మణ్య కర్మయః పశ్యే దకర్మణి చ కర్మ యః సబుద్ధి మాన్‌ మనుష్యేషు - సయుక్తః కృత్స్న కర్మకృత్‌ - 18
యస్య సర్వే సమారంభాః - కామ సంకల్ప వర్జితాః జ్ఞానాగ్ని దగ్ధ కర్మాణం - తమాహుః పండితం బుధాః - 19
త్యక్త్వా కర్మ ఫలాసంగం - నిత్య తృప్తో నిరాశ్రయః కర్మ ణ్యభి ప్రవృత్తోపి - నైవ కించి త్కరోతి సః - 20
నిరాశీర్యత చిత్తాత్మా - త్యక్తసర్వ పరిగ్రహః శారీరం కేవలం కర్మ కుర్వ్యన్నాప్నోతి కిల్చిషమ్‌ - 21
యదృచ్ఛా లాభ సంతుష్టో - ద్వంద్వాతీతో విమత్సరః సమస్సిద్ధా వసిద్ధౌచ - కృత్వాపి న నిబధ్యతే - 22
గత సంగస్య ముక్తస్య జ్ఞానావస్థిత చేతసః యజ్ఞాయా చరతః కర్మ - సమగ్రం ప్రవిలీయతే - 23
బ్రహ్మార్పణం - బ్రహ్మహవి - ర్బ్రహ్మాగ్నౌ బ్రహ్మణా హుతం బ్రహ్మైవ తేన గంతవ్యం - బ్రహ్మ కర్మ సమాధినా - 24
దైవమేవాపరే యజ్ఞం - యోగినః పర్యుపాసతే బ్రహ్మాగ్నావ పరే యజ్ఞం - యజ్ఞేనైవో ప జుహ్వతి - 25
శ్రోత్రా దీనీంద్రియా ణ్యన్యే - సంయమాగ్నిషు జుహ్వతి శబ్దాదీన్‌ విషయా నన్యే - ఇంద్రియాగ్నిషు జుహ్వతి - 26
సర్వాణీంద్రియ కర్మాణి - ప్రాణ కర్మాణి చాపరే ఆత్మ సంయమ యోగాగ్నౌ - జుహ్వతి జ్ఞానదీపితే - 27
ద్రవ్యయజ్ఞాః తపోయజ్ఞాః - యోగ యజ్ఞా స్తధా పరే స్వాధ్యాయ జ్ఞాన యజ్ఞాశ్చ - యతయ స్సంశిత వ్రతాః - 28
అపానే జుహ్వతి ప్రాణం - ప్రాణే పానం తధాపరే ప్రాణాపాన గతీ రుద్ధ్వా - ప్రాణాయామ పరాయణాః - 29
అపరే నియ తాహారాః ప్రాణాన్‌ ప్రాణేషు జుహ్వతి సర్వేప్యేతే యజ్ఞ విదో - యజ్ఞక్ష పిత కల్మషాః - 30
యజ్ఞశిష్టా మృత భుజో - యాంతి బ్రహ్మ సనాతనం నాయం లోకో స్త్యయ జ్ఞస్య- కుతోన్యః కురుసత్తమ - 31
ఏవం బహు విధా యజ్ఞా - వితతా బ్రహ్మణో ముఖే కర్మజాన్‌ విద్ధితాన్‌ సర్వా - నేవం జ్ఞాత్వా విమోక్ష్యసే - 32
శ్రేయాన్‌ ద్రవ్యమయా ద్యజ్ఞాత్‌ - జ్ఞానయజ్ఞః పరంతప సర్వం కర్మాఖిలం పార్ధ - జ్ఞానే పరి సమాప్యతే - 33
తద్విద్ధి ప్రణి పాతేన - పరి ప్రశ్నేన సేవయా ఉపదేక్ష్యంతి తే జ్ఞానం - జ్ఞానిన స్త్తత్త్త్వదర్శినః - 34
యద్‌ జ్ఞాత్వాన పునర్మోహ - మేవం యాస్యసి పాండవ యేన భూతా న్యశేషేణ - ద్రక్ష్యస్యాత్మ న్యధో మయి -35
అపి చేదసి పోపేభ్య ః- సర్వేభ్యః పాపకృత్తమః సర్వం జ్ఞాన ప్లవేనైవ - వృజినం సంతరిష్యసి - 36
యథై ధాంసి సమిధ్ధోగ్నిః - భస్మసా త్కురుతేర్జున జ్ఞానాగ్ని స్సర్వకర్మాణి - భస్మసాత్కురుతే తధా -37
నహి జ్ఞానేన సదృశం - పవిత్ర మిహ విద్యతే తత్స్వయం యోగ సంసిద్ధః - కాలేనాత్మని విందతి - 38
శ్రద్ధా వాన్‌ లభతే జ్ఞానం - తత్పర స్సంయతేంద్రియః జ్ఞానం లబ్ధ్వా పరాం శాంతి - మచిరేణాధి గచ్ఛతి - 39
అజ్ఞాశ్చా శ్రద్ధ ధానశ్చ - సంశయాత్మా వినశ్యతి. నాయం లోకోస్తిన పరో - న సుఖం సంశయాత్మనః - 40
యోగసన్న్యస్త కర్మాణం - జ్ఞాన సంఛిన్న సంశయం ఆత్మవంతర న కర్మాణి - నిబధ్నంతి ధనంజయ. - 41
తస్మా దజ్ఞాన సంభూతం - హృత్స్థం జ్ఞానాసినా త్మనః ఛిత్వైనం సంశయం - యోగ - మాతిష్ఠోత్తిష్ఠ భారత - 42
