సాధక గీత
(పూర్వార్థమ్)
1 అశోచ్యానన్వశోచస్త్వం ప్రజ్ఞావాదాంశ్చ భాషసే । గతాసూనగతాసూంశ్చ నానుశోచంతి పండితాః ॥
2 నాసతో విద్యతే భావో నాభావో విద్యతే సతః । ఉభయోరపి దృష్టోఽన్తస్త్వనయోస్తత్త్వదర్శిభిః ॥
3 అంతవంత ఇమే దేహా నిత్యస్యోక్తాః శరీరిణః । అనాశినోఽప్రమేయస్య తస్మాద్యుధ్యస్వ భారత ॥
4 న జాయతే మ్రియతే వా కదాచిన్ నాయం భూత్వా భవితా వా న భూయః । అజో నిత్యః శాశ్వతోఽయం పురాణో న హన్యతే హన్యమానే శరీరే ॥
5 దేహీ నిత్యమవధ్యోఽయం దేహే సర్వస్య భారత । తస్మాత్సర్వాణి భూతాని న త్వం శోచితుమర్హసి ॥
6 వాసాంసి జీర్ణాని యథా విహాయ నవాని గృహ్ణాతి నరోఽపరాణి । తథా శరీరాణి విహాయ జీర్ణా- న్యన్యాని సంయాతి నవాని దేహీ ॥
7 దేహినోఽస్మిన్యథా దేహే కౌమారం యౌవనం జరా । తథా దేహాంతరప్రాప్తిర్ధీరస్తత్ర న ముహ్యతి ॥
8 మాత్రాస్పర్శాస్తు కౌంతేయ శీతోష్ణసుఖదుఃఖదాః । ఆగమాపాయినోఽనిత్యాస్తాంస్తితిక్షస్వ భారత ॥
9 యం హి న వ్యథయంత్యేతే పురుషం పురుషర్షభ । సమదుఃఖసుఖం ధీరం సోఽమృతత్వాయ కల్పతే ॥
10 ఇహైవ తైర్జితః సర్గో యేషాం సామ్యే స్థితం మనః । నిర్దోషం హి సమం బ్రహ్మ తస్మాద్ బ్రహ్మణి తే స్థితాః ॥
11 యోగస్థః కురు కర్మాణి సంగం త్యక్త్వా ధనంజయ । సిద్ధ్యసిద్ధ్యోః సమో భూత్వా సమత్వం యోగ ఉచ్యతే ॥
12 సర్వభూతస్థమాత్మానం సర్వభూతాని చాత్మని । ఈక్షతే యోగయుక్తాత్మా సర్వత్ర సమదర్శనః ॥
13 సర్వభూతస్థితం యో మాం భజత్యేకత్వమాస్థితః । సర్వథా వర్తమానోఽపి స యోగీ మయి వర్తతే ॥
14 యా నిశా సర్వభూతానాం తస్యాం జాగర్తి సంయమీ । యస్యాం జాగ్రతి భూతాని సా నిశా పశ్యతో మునేః ॥
15 యోఽయం యోగస్త్వయా ప్రోక్తః సామ్యేన మధుసూదన । ఏతస్యాహం న పశ్యామి చంచలత్వాత్స్థితిం స్థిరాం ॥
16 చంచలం హి మనః కృష్ణ ప్రమాథి బలవద్ దృఢం । తస్యాహం నిగ్రహం మన్యే వాయోరివ సుదుష్కరం ॥
17 అసంశయం మహాబాహో మనో దుర్నిగ్రహం చలం । అభ్యాసేన తు కౌంతేయ వైరాగ్యేణ చ గృహ్యతే ॥
18 అసంయతాత్మనా యోగో దుష్ప్రాప ఇతి మే మతిః । వశ్యాత్మనా తు యతతా శక్యోఽవాప్తుముపాయతః ॥
19 తపస్విభ్యోఽధికో యోగీ జ్ఞానిభ్యోఽపి మతోఽధికః । కర్మిభ్యశ్చాధికో యోగీ తస్మాద్యోగీ భవార్జున ॥
20 యుక్తాహారవిహారస్య యుక్తచేష్టస్య కర్మసు । యుక్తస్వప్నావబోధస్య యోగో భవతి దుఃఖహా ॥
21 అయతిః శ్రద్ధయోపేతో యోగాచ్చలితమానసః । అప్రాప్య యోగసంసిద్ధిం కాం గతిం కృష్ణ గచ్ఛతి ॥
22 పార్థ నైవేహ నాముత్ర వినాశస్తస్య విద్యతే । న హి కల్యాణకృత్కశ్చిద్ దుర్గతిం తాత గచ్ఛతి ॥
23 ప్రాప్య పుణ్యకృతాం లోకానుషిత్వా శాశ్వతీః సమాః । శుచీనాం శ్రీమతాం గేహే యోగభ్రష్టోఽభిజాయతే ॥
24 అథవా యోగినామేవ కులే భవతి ధీమతాం । ఏతద్ధి దుర్లభతరం లోకే జన్మ యదీదృశం ॥
25 తత్ర తం బుద్ధిసంయోగం లభతే పౌర్వదేహికం । యతతే చ తతో భూయః సంసిద్ధౌ కురునందన ॥
26 ప్రయత్నాద్యతమానస్తు యోగీ సంశుద్ధకిల్బిషః । అనేకజన్మసంసిద్ధస్తతో యాతి పరాం గతిం ॥
27 మనుష్యాణాం సహస్రేషు కశ్చిద్యతతి సిద్ధయే । యతతామపి సిద్ధానాం కశ్చిన్మాం వేత్తి తత్త్వతః ॥
28 త్రిభిర్గుణమయైర్భావైరేభిః సర్వమిదం జగత్ । మోహితం నాభిజానాతి మామేభ్యః పరమవ్యయం ॥
29 త్రివిధం నరకస్యేదం ద్వారం నాశనమాత్మనః । కామః క్రోధస్తథా లోభస్తస్మాదేతత్త్రయం త్యజేత్ ॥
30 దైవీ హ్యేషా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా । మామేవ యే ప్రపద్యన్తే మాయామేతాం తరన్తి తే ॥
31 న మాం దుష్కృతినో మూఢాః ప్రపద్యన్తే నరాధమాః । మాయయాపహృతజ్ఞానా ఆసురం భావమాశ్రితాః ॥
32 చతుర్విధా భజన్తే మాం జనాః సుకృతినోఽర్జున । ఆర్తో జిజ్ఞాసురర్థార్థీ జ్ఞానీ చ భరతర్షభ ॥
33 యే యథా మాం ప్రపద్యన్తే తాంస్తథైవ భజామ్యహమ్ । మమ వర్త్మానువర్తన్తే మనుష్యాః పార్థ సర్వశః ॥
34 తేషాం జ్ఞానీ నిత్యయుక్త ఏకభక్తిర్విశిష్యతే । ప్రియో హి జ్ఞానినోఽత్యర్థమహం స చ మమ ప్రియః ॥
35 ఉదారాః సర్వ ఏవైతే జ్ఞానీ త్వాత్మైవ మే మతం । ఆస్థితః స హి యుక్తాత్మా మామేవానుత్తమాం గతిం ॥
36 బహూనాం జన్మనామంతే జ్ఞానవాన్మాం ప్రపద్యతే । వాసుదేవః సర్వమితి స మహాత్మా సుదుర్లభః ॥
37 కామైస్తైస్తైర్హృతజ్ఞానాః ప్రపద్యంతేఽన్యదేవతాః । తం తం నియమమాస్థాయ ప్రకృత్యా నియతాః స్వయా ॥
38 యో యో యాం యాం తనుం భక్తః శ్రద్ధయార్చితుమిచ్ఛతి । తస్య తస్యాచలాం శ్రద్ధాం తామేవ విదధామ్యహం ॥
39 స తయా శ్రద్ధయా యుక్తస్తస్యారాధనమీహతే । లభతే చ తతః కామాన్మయైవ విహితాన్హి తాన్ ॥
40 అంతవత్తు ఫలం తేషాం తద్భవత్యల్పమేధసాం । దేవాందేవయజో యాంతి మద్భక్తా యాంతి మామపి ॥
41 అవ్యక్తం వ్యక్తిమాపన్నం మన్యంతే మామబుద్ధయః । పరం భావమజానంతో మమావ్యయమనుత్తమం ॥
42 నాహం ప్రకాశః సర్వస్య యోగమాయాసమావృతః । మూఢోఽయం నాభిజానాతి లోకో మామజమవ్యయం ॥
43 వేదాహం సమతీతాని వర్తమానాని చార్జున । భవిష్యాణి చ భూతాని మాం తు వేద న కశ్చన ॥
44 ఇచ్ఛాద్వేషసముత్థేన ద్వంద్వమోహేన భారత । సర్వభూతాని సమ్మోహం సర్గే యాంతి పరంతప ॥
45 యేషాం త్వంతగతం పాపం జనానాం పుణ్యకర్మణాం । తే ద్వంద్వమోహనిర్ముక్తా భజంతే మాం దృఢవ్రతాః ॥
46 జరామరణమోక్షాయ మామాశ్రిత్య యతంతి యే । తే బ్రహ్మ తద్విదుః కృత్స్నమధ్యాత్మం కర్మ చాఖిలం ॥
47 ఏషా బ్రాహ్మీ స్థితిః పార్థ నైనాం ప్రాప్య విముహ్యతి । స్థిత్వాస్యామంతకాలేఽపి బ్రహ్మనిర్వాణమృచ్ఛతి ॥
48 అంతకాలే చ మామేవ స్మరన్ముక్త్వా కలేవరం । యః ప్రయాతి స మద్భావం యాతి నాస్త్యత్ర సంశయః ॥
49 యం యం వాపి స్మరన్భావం త్యజత్యంతే కలేవరం । తం తమేవైతి కౌంతేయ సదా తద్భావభావితః ॥
50 తస్మాత్సర్వేషు కాలేషు మామనుస్మర యుధ్య చ । మయ్యర్పితమనోబుద్ధిర్మామేవైష్యస్యసంశయః ॥
51 ప్రయాణకాలే మనసాఽచలేన భక్త్యా యుక్తో యోగబలేన చైవ । భ్రువోర్మధ్యే ప్రాణమావేశ్య సమ్యక్ స తం పరం పురుషముపైతి దివ్యం ॥
52 అభ్యాసయోగయుక్తేన చేతసా నాన్యగామినా । పరమం పురుషం దివ్యం యాతి పార్థానుచింతయన్ ॥
53 యదక్షరం వేదవిదో వదంతి విశంతి యద్యతయో వీతరాగాః । యదిచ్ఛంతో బ్రహ్మచర్యం చరంతి తత్తే పదం సంగ్రహేణ ప్రవక్ష్యే ॥
54 జ్ఞేయం యత్తత్ప్రవక్ష్యామి యజ్జ్ఞాత్వామృతమశ్నుతే । అనాదిమత్పరం బ్రహ్మ న సత్తన్నాసదుచ్యతే ॥
55 సర్వతః పాణిపాదం తత్సర్వతోఽక్షిశిరోముఖమ్ । సర్వతః శ్రుతిమల్లోకే సర్వమావృత్య తిష్ఠతి ॥
56 సర్వేద్రియగుణాభాసం సర్వేన్ద్రియవివర్జితమ్ । అసక్తం సర్వభృచ్చైవ నిర్గుణం గుణభోక్తృ చ ॥
57 జ్యోతిషామపి తజ్జ్యోతిస్తమసః పరముచ్యతే । జ్ఞానం జ్ఞేయం జ్ఞానగమ్యం హృది సర్వస్య విష్ఠితం ॥
58 సమం పశ్యన్హి సర్వత్ర సమవస్థితమీశ్వరమ్ । న హినస్త్యాత్మనాత్మానం తతో యాతి పరాం గతిమ్ ॥
ఇతి సాథక గీతాయామ్ పూర్వార్థమ్ సమాప్తమ్‌
