14. గుణత్రయ విభాగ యోగము
పరం భూయః ప్రవక్ష్యామి - జ్ఞానానాం జ్ఞాన ముత్తమం యద్‌ జ్ఞాత్వా మునయ స్సర్వే - పరాంసిద్ధి మితో గతాః - 1
ఇదం జ్ఞానముపాశ్రిత్య - మమ సాధర్మ్య మాగతాః సర్గేపి నోపజాయంతే - ప్రలయే న వ్యధంతి చ - 2
మమ యోని ర్మహ ద్బ్రహ్మ - తస్మిన్‌ గర్భం దధామ్యహం సంభవ స్సర్వ భూతానాం - తతో భవతి భారత - 3
సర్వయోనిషు కౌంతేయ - మూర్తయ స్సం భవంతి యాః తాసాం బ్రహ్మ మహ ద్యోనిః - అహం బీజ ప్రదః పితా - 4
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి - గుణాః ప్రకృతి సంభవాః నిబధ్నంతి మహాబాహో - దేహే దేహిన మవ్యయమ్‌ - 5
తత్ర సత్త్వం నిర్మలత్వా - త్ప్రకాశక మనామయం సుఖ సంగేన బధ్నాతి - జ్ఞాన సంగేన చానఘ - 6
రజో రాగాత్మకం విద్ధి - తృష్ణా సంగ సముద్భవం తన్నిబధ్నాతి కౌంతేయ - కర్మ సంగేన దేహినమ్‌ - 7
తమ స్త్వజ్ఞాన జం విద్ధి - మోహనం సర్వ దేహినాం ప్రమాదాలస్య నిద్రాభి - స్తన్ని బధ్నాతి భారత - 8
సత్త్వం సుఖే సంజయతి - రజః కర్మణి భారత జ్ఞాన మావృత్యతు తమః - ప్రమాదే సంజయ త్యుత - 9
రజస్తమ శ్చాభిభూయ - సత్త్వం భవతి భారత రజ స్సత్త్వం తమశ్చైవ - తమ స్సత్త్వం రజస్తథా - 10
సర్వ ద్వారేషు దేహేస్మిన్‌ - ప్రకాశ ఉపజాయతే జ్ఞానం యదా తదావిద్యా - ద్వివృద్ధం సత్త్వమి త్యుత - 11
లోభః ప్రవృత్తి రారంభః - కర్మణా మశమః స్ప ృహా రజస్యే తాని జాయంతే - వివృద్ధే భరతర్షభ - 12
అప్రకాశో - ప్రవృత్తి శ్చ - ప్రమాదో మోహ ఏవచ తమస్యే తాని జాయంతే - వివృద్ధే కురునందన - 13
యదా సత్త్వే ప్రవృద్ధేతు - ప్రలయం యాతి దేహభృత్‌ తదోత్తమ విదాంలోకా - నమలాన్‌ ప్రతిపద్యతే - 14
రబసి ప్రలయం గత్వా - కర్మ సంగిషు జాయతే తథా ప్రలీన స్తమసి - మూఢయోనిషు జాయతే - 15
కర్మణ స్సుకృత స్యాహు - స్సాత్త్వికం నిర్మలం ఫలం రజసస్తు ఫలం దుఃఖం - అజ్ఞానం తమసః ఫలమ్‌ - 16
సత్త్వాత్సం జాయతే జ్ఞానం - రజసోలోభ ఏవచ ప్రమాద మోహౌ తమసః - భవతో - జ్ఞానమేవచ - 17
ఊర్థ్వం గచ్ఛంతి సత్త్వస్థా - మధ్యే తిష్ఠంతి రాజసాః జఘన్య గుణ వృత్తిస్థా - అధో గచ్ఛంతి తామసాః - 18
నాన్యం గుణేభ్యః కర్తారం - యదా ద్రష్టా-ను పశ్యతి గుణేభ్యశ్చ పరం వేత్తి - మద్భావం సో-ధిగచ్ఛతి - 19
గుణా నేతా న తీత్య త్రీన్‌ - దేహీ దేహ సముద్భవాన్‌ జన్మ మృత్యు జరాదుః ఖై - ర్విముక్తో -మృత మశ్నుతే - 20
కైర్లింగై స్త్రీన్‌ గుణానేతా - నతీతో భవతి ప్రభో కిమాచారః కధం చైతాం - స్త్రీ న్గుణా నతివర్తతే - 21
ప్రకాశంచ ప్రవృత్తించ - మోహ మేవచ పాండవ నద్వేష్టి సంప్రవృత్తాని - న ని వృత్తాని కాంక్షతి - 22
ఉదాసీన వ దాసీనో - గుణై ర్యోన విచాల్యతే గుణా వర్తంత ఇత్యేవ - యో-వతిష్ఠతి నేంగతే - 23
సమదుఃఖ సుఖః స్వస్థః - సమలోష్టాశ్మ కాంచనః తుల్య ప్రియా ప్రియోధీర - స్తుల్య నిందా త్మ సంస్తుతిః - 24
మానాపమానయో స్తుల్య - స్తుల్యో మిత్రారి పక్షయోః సర్వారంభ పరిత్యాగీ - గుణాతీతస్స ఉచ్యతే - 25
మాంచ యో-వ్యభిచారేణ - భక్తి యోగేన సేవతే సగుణా సతీ త్యైతాన్‌ - బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే - 26
బ్రహ్మణో హి ప్రతిష్ఠాహ - మమృత స్యావ్యయ స్యచ శాశ్వత స్యచ ధర్మస్య - సుఖ స్యైకాంతి కస్యచ - 27
