ప్రస్థానత్రయ సారం
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాసరావు
2. కేనోపనిషత్తు
అయితే ఈ సాకారమైన ప్రపంచమే గదా మనకు కనిపిస్తున్నది. దీనికి వెనకాల ఒక నిరాకారమైన ఈశ్వర చైతన్యమున్నదా అని సందేహం. ఉన్నదని గట్టిగా చెబుతున్నది కేనోపనిషత్తు. కేనేషితంపతతి - మనసు దగ్గరి నుంచీ మన ఈ శరీరమనే ఉపాధి ఏమి. దీనికి బాహ్యంగా చూచే ఈ చరాచర ప్రపంచమేమి - ఇవి రెండూ ఇలా కనిపిస్తున్నాయంటే వీటి వెనకాల చేరి నడుపుతున్న దొక దివ్యశక్తి. అది వీటిలాగా అపరిపూర్ణం కాదు. పరిపూర్ణమైన ఙ్ఞానం. పరిపూర్ణమైన శక్తి. అదే ఈశ్వరుడు. అది లేకపోతే ఇవి లేవు. అంతే కాదు. నిరాకారమైన అదే తన శక్తి ప్రభావం చేత సాకారమైన ఈ పిండాండ బ్రహ్మాండాల రూపంలో గోచరిస్తున్నది. అది మన మర్ధం చేసుకోవాలంటే కేవలం దీన్ని మాత్రమే చూస్తూ దీనితోనే వ్యవహరిస్తూ పోతే సరిపోదు. మన ప్రతి ఆలోచనలో - ప్రతి మాటలో ప్రతి చేష్టలో ఈ విశేషాలన్నింటిలో - పరచుకొని ఉన్న ఆ సామాన్య స్వరూపాన్నే Universal దర్శిస్తూ పోవాలి. కంటితో గాదు. మనస్సుతో. నిరాకారం గదా. ఎలా చూడటమని ఆశ్చర్యపడనక్కరలేదు. నిరాకారమైన ఆకాశాన్ని ఎలా చూస్తున్నావు నీవు. పోతే సుఖమూ దుఃఖమూ భయమూ ఉత్సాహమనే భావాలకు కుడా ఒక ఆకారమంటూ లేదు గదా. వాటినెలా అనుభవించ గలిగావు. అలాగే చూడవచ్చు. చూచే అవకాశమెంతైనా ఉంది. అసలు మన మనస్సు కున్న సామర్ధ్యాన్ని మనం గుర్తించటం లేదు. అది సవికల్పంగానూ పని చేస్తుంది. నిర్వికల్పంగానూ చేస్తుంది. సవికల్పమంటే ఇదీ అదీ అని సవివరంగా తేడాగా చూడటం. అలాకాక అంతా కలిపి ఒకే ఒక అఖండమైన పదార్ధంగా చూస్తే అది నిర్వికల్పం. ఒక చెట్టును చూచేటపుడిది బోద ఇది కొమ్మ ఇది ఆకు ఇది కాయ అనీ చూడవచ్చు. లేదా దూరాన్నుంచి ఒకే ఒక సమిష్టి పదార్ధంగానూ చూడవచ్చు. ఈ సమిష్టికే సామాన్యమని పేరు. ఇందులో దాని విశేషాలన్నీ కలిసిపోయి ఏకంగా ఉంటాయి. అలాగే ప్రస్తుతమీ మనస్సనీ ప్రాణమనీ ఇంద్రియాలనీ ఇలా వేర్వేరుగా గాక ఇదంతా కేవలమొక ఉందనే స్ఫురణే గదా అని భావిస్తూ పోయా మనకోండి. అది నిర్వికల్పమైన దృష్టి. ఈ దృష్టి బలపడే కొద్దీ అది నిరాకారం కాబట్టి అందులో ఈ సాకారమైన శరీరం లీనమయి పోయి నిరాకారమైన చైతన్యంగా మనమిందులో నుంచి బయటపడే అవకాశముంది. ప్రతి విశేషంలో దాన్ని దర్శించినప్పుడే అలా జరుగుతుంది. భూతేషు భూతేషు విచిత్య ధీరాః - ప్రేత్యాముష్మాల్లోకాదమృతా భవంతి. ప్రతి పదార్ధంలో నిరాకారమైన ఆ భావాన్ని భావిస్తూ పోతే ఈ శరీరంలో నుంచి బయటకి వచ్చి బ్రతికుండగానే మన మమృతత్వాన్ని పొందగల మంటుందుపనిషత్తు. మృతులమై కూడా అమృతులమే మనం. భౌతికంగా మృతులం. ఆధ్యాత్మికంగా అమృతులం. Immortal. ఈ గొప్ప భావాన్నే ఒక కథ ద్వారా బయట పెట్టిందుపనిషత్తు. కథలన్నీ సత్యాన్ని బోధించే సంకేతాలు symbols మాత్రమే. సత్యం పరమాత్మ. అది ఏమిటో అగ్నికీ వాయువుకీ అర్థం కాలేదట. అంటే మనస్సుకూ ప్రాణానికని అర్థం. ఆ మనః ప్రాణాలు దేని కుపాధులో అలాటి జీవచైతన్యమే దేవేంద్రుడు. దానికి కూడా ప్రయత్నం లేకుండా అనుభవానికి రాలేదది. అందుకే ఇంద్రుడు కూడా కళ్ళు మూసుకొని ధ్యానించవలసి వచ్చింది. అప్పుడు ఉమా రూపంగా ఒక దేవత సాక్షాత్కరించి అతనికి మార్గం చూపింది. అది మనసులో కలిగే బ్రహ్మాకార వృత్తి The idea of the Reality. అదే ప్రమాణం బ్రహ్మమనే ప్రమేయాన్ని చూడటానికని ఉపనిషత్తు సందేశం.