ధర్మాన్ని ఆచరించాలంటే ఏది ధర్మమో ఏది కాదో గ్రహించే జ్ఞానముండాలి మొదట. అలాటి జ్ఞానం మానవుడి బుద్దికి కొంత సహజంగా కలుగుతుంది. కాని అది చాలదు. దేశకాల నిమిత్త దశా విశేషాలను బట్టి ధర్మా ధర్మాలు చిత్ర విచిత్రంగా మారిపోతుంటాయి. ఒక దేశానికి ధర్మమైనది మరొక దేశానికి కాదు. ఒక కాలానికైనది మరొక కాలానికి వర్తించదు. ఇంతెందుకు. నీకు ధర్మంగానే కనిపించవచ్చు. అది నీ పొరుగు వాడికి కేవల మధర్మంగా తోచవచ్చు. కాబట్టి అల్పజ్ఞుడైన మానవుడు తన బుద్ధితో మాత్రమే నిర్ణయించ వలసినవి కావీ ధర్మా ధర్మాలు. “ తస్మాత్ శాస్త్రం” అన్నట్టు శాస్త్ర ప్రమాణమే మనకు మార్గదర్శకం.
శాస్త్రం అతీంద్రియ జ్ఞాన సంపన్నులైన ఋషి పుంగవుల అనుభవాల సంపుటమని కదా చెప్పాము. అలాటి సర్వతో ముఖమైన శాస్త్రం చెప్పలేని అంశమంటూ ఉండబోదు. శాస్త్ర మంటే శ్రుతులు, స్మృతులు, ఇతిహాసాలు, పురాణాలు మొదలైన వాఙ్మయ ప్రపంచం. ధర్మాన్ని దర్శిస్తే అవి శ్రుతులైనాయి. పెద్దలైన వారు ఆచరిస్తూ వస్తే అవి స్మృతులైనాయి. దాన్నే దృష్టాంత పూర్వంగా వివరిస్తూ పోతే పురాణేతి హాసాలైనాయి. మొత్తం మీద అన్నీ మనకు బోధించేది ధర్మమే.
ఈ బోధ కూడా విధి ముఖంగా నిషేధ ముఖంగా రెండు ముఖాలుగా చేస్తుంది శాస్త్రం. ఇది ధర్మం దీనిని నీవాచరించి బాగుపడమని చెప్పటం విధి. ఇది అధర్మం దీని నాచరించ గూడదని హెచ్చరించటం నిషేధం. దీనిని బట్టే వేదాల దగ్గర నుంచి మన వాఙ్మయమంతా విధి నిషేధాత్మకంగానే విభక్తమై కూచుంది. “రా మాది వ ద్వర్తితవ్యం న రావణాదివత్" రాముడి మాదిరి ప్రవర్తించు రావణుని మాదిరి కాదు.
Page 113
