స్వరూప ప్రత్యభిజ్ఞ
కాళిదాస ప్రత్యభిజ్ఞ 
ఇలాటి ముద్దు ముచ్చటలన్నీ ఆయన అంతేవాసి అయిన కాళిదాసూ ఒలక బోస్తాడు మన ముందు కావలసి నన్ని. హిమాలయో నామ నగాధి రాజః అని గురులఘువులు మార్చి మార్చి ప్రయోగించాడన్నా - యం యం వ్యతీయాయ సస భూమి పాలః అని అక్షరాభ్యాసం చేశాడన్న - గత్యుత్కంపా దలక పతితై: అని మాటను మండ లాగా పట్టి విడిచాడన్నా - ఆ రసాతల మూలాత్తని శబ్దాన్ని క్రింది నుంచి పైకి లాగుతున్నాడన్న సచామరే దేవ మసేవి షాతాం మనిఇటు అటు ఒయ్యారంగా కదిలిస్తున్నాడన్నా ఆయా భావాలను అక్షర విన్యాసంతోనే ఆయన మన కనుల ముందు సాక్షాత్కరింప జేయటానికే. ఇలాంటి వెన్ని ఉన్నాయో మెళకువలు లెక్కలేదు. చెప్పాను గా ముందే ధ్వనికారుడు సెలవిచ్చినట్టు వర్ణం దగ్గరి నుంచి ప్రబంధం వరకూ గురువు గారి పోకడ లన్నీ పుడికి పుచ్చుకొన్న వాడీమహా కవి. అసలు సంస్కృతం సంస్కృతంగా వాడాలంటే- వాడిమెప్పించాలంటే దాని సంప్రదాయ మేమిటో దాని సారళ్య మేమిటో నూటికి నూరు పాళ్ళు తెలిసి ఉండాలి. దీనినే భాషాధికారమంటారు . అది మహర్షుల పాలిటి సొమ్ము. వ్యాస వాల్మీకులను చదువుతున్నప్పుడే మనం సంస్కృతం చదువుతున్నా మనిపిస్తుంటుంది. మరెవ్వరి రచనలు చదివినా ఆ భావం మనసుకు రాదు. గురికి బారెడు మూరెడు ఎడంగా పోతుందది సంస్కృతానికి. వ్యాస వాల్మీకుల తరువాత మరలా అలాటి . సాంప్రదాయిక మైన సంస్కృతాన్ని నిల బెట్టిన కీర్తి కాళిదాసు కొక్కడికే దక్కింది. అంతటి ప్రగాఢమైన దాయన వారికి చేసిన సేవ.
కనుకనే కవులంటే పండితులంటే వ్యాస వాల్మీకులు తప్ప మరెవరూ కారని పాఠక లోకానికి గొంతెత్తి చాటుతాడు. అదీ వ్యంగ్యంగా ఒక చోటా -వాచ్యంగా ఒకచోటా రక రకాలుగా చాటాడు. మందః కవి యశః ప్రార్టీ. నేను చాలా మూఢుడను. తను వాగ్వివిభవః. నా వాగ్వైభవం కూడా చెప్పుకో దిగి నంతటిది కాదు. అయినా పెద్దల కీర్తి ప్రతిష్ఠ లపహరించాలని ఆశ పడుతున్నాను. ఇది లోకంలో నవ్వుల పాలు కావటానికే. అయినా నాకొక
Page 46
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు