ఇలాటిదొకటి ప్రస్తుతం మనం చూస్తూనే ఉన్నాము. అది ఏదో గాదీ భౌతికమైన ఆకాశమే. ఆకాశమంటే ఖాళీ. అది మన లోపలా వెలపలా ప్రతి అణువూ వ్యాపించి ఉందని చెప్పటమే గాదు. చూస్తూ కూడా ఉన్నాము. కంటితోనే చూస్తున్నాము. ఆకారం లేకపోయినా అతి చిత్రంగా కనిపిస్తున్నదది మన కంటికి. అలాగే ఆకాశంతో సహా అన్ని వస్తువులనూ పన గలిసి అంతటా పరచుకొని ఉన్న మన స్వరూపమే అయినా చైతన్యాన్ని మాత్రమెందుకు చూడరాదు. చూడవచ్చు కొంత అభ్యాసమనేది ఉంటే.
ఇదుగో ఆ అభ్యాసమే ఇక్కడ సాధన అంటే. కర్ర గాని కర్ర జీలకర్ర అన్నట్టు సాధన గాని సాధన ఇది. మానసికంగా జరిగే సాధన. మనసులో ఏర్పడే ఒకానొక దృష్టి ఇది. మిగతా ప్రాపంచిక దృష్టుల లాంటిదే ఇదీ. ఆదృష్టి కాయా నామరూపాలెలా భాసిస్తాయో ఈ దృష్టి కనామరూపమైన చైతన్యమలా భాసిస్తుంది. ఆకాశంలాగా అంతటా పరచినట్టు భాసిస్తుంది. అయితే ఇది మానసికమే గదా ఈభాస అది భౌతికమైన ద్వైత జగుత్తుకెలా పరిష్కారమని మరలా ప్రశ్న. అదే చిత్రం. ద్వైతమైన ఈ సంసారమెంత ఉన్నా అద్వైతానుభూతి కడ్డంకి లేదు. ఎందుకంటే ఈ ద్వైత ప్రపంచమంతా తన పాటికి తాను స్వతహాగా లేదు. కేవలం దాని ఆభాస. అంటే అదే మన అజ్ఞాన వశాత్తు ఈ రూపంలో కనిపిస్తున్నది. ఇది తాడు అని చూడనప్పుడదే గదా పాముగా కనిపిస్తుంది. పాము లేకుండా పోవాలంటే ఏమిటుపాయం. మరలా దాన్ని తాడనే దృష్టితో చూడటమే.
అలాగే ఇక్కడ కూడా ప్రపంచమనే దొకటి చైతన్యానికి భిన్నంగా స్వతంత్రంగా ఉన్న పదార్థం కాదు. చైతన్యమే మనం చైతన్యమని గుర్తించని కారణంగా మరొక రూపం ధరించి మన ఎదుట కనిపిస్తున్నది. దీన్నే మనం ప్రపంచమంటున్నాము. కాబట్టి దీని నుంచి తప్పించుకోవాలంటే భౌతికంగా దీన్ని ఏదో చేయాలనే ప్రయత్నమక్కరలేదు మనకు. భౌతికంగా అది అక్కడ ఉంటే గదా మనం దాన్ని త్రోసివేయటానికి. మరేమిటంటారు మానసికమే ఇదంతా. మన ఆత్మనే మన మనాత్మ అని చూస్తూ వచ్చాము. అలా చూచే సరికది యద్భావస్తద్భవతి అన్నట్టు అలాగే మారి కనిపిస్తున్నది. నామరూప భావన వదిలేసి మరలా ఆత్మభావనతో చూస్తే సరి.
Page 169