అలా కనిపించేదా శుభ్రమైన వస్త్రమే. అలాగే శుద్ధ బుద్ధ ముక్త స్వభావమైన ఈశ్వరచైతన్యమే ఈ చరాచర జగద్రూపంగా చిత్రితమై కనిపిస్తున్నది. ఇది ఆ చైతన్యంలోనే గుప్తమై దానితో ఏకమై ఉన్న ఒకానొక శక్తి. అదే దాని ననేకరూపాలుగా వ్యక్తంచేసి చూపుతున్నది. అలా చూపినా మరలా దానినర్థం చేసుకోగలిగితే మరుక్షణం ఎగిరిపోతుంది. ఈ క్షణాది ప్రవేశాంతంగా సాగిన ఈ సృష్టి అంతా కేవలం కల్పితమే. కల్పన కంతటికీ అధిష్ఠానమా చైతన్యమే, అది పరోక్షంగానూ, అపరోక్షంగానూ దర్శిస్తే ఇదంతా మటుమాయమై జీవుడు తానే ఈశ్వరుడనే తృప్తి పొందగలడు. ఇదే తృప్తిదీపం.
10. అయితే ఒక్కసారిగా కలగదీ జ్ఞానం. అందరికీ కలగదు. మందమధ్యములీ జ్ఞానానికి నోచుకోలేరు. మరి వారికేమిటి మార్గం. అందుకోసం చెప్పినదే ధ్యానదీపం. ఒక రత్నం కనపడకపోయినా దాని కాంతిని పట్టుకొని పోతే అది ఆ రత్నం దగ్గర చేరుస్తుంది మనలను. అలాగే ఈశ్వర విభూతి ద్వారా మన మీశ్వరతత్త్వాన్ని అందుకోవచ్చు. ఆ విభూతి ఈ నామరూపాత్మక ప్రపంచమే. దీనిలో ఏదో ఒకటి ఆలంబనం చేసికొని దానినీశ్వర బుద్ధితో ధ్యానిస్తూ పోవాలి. కొంత కాలానికి ఆ ధ్యానం జ్ఞానంగా మారుతుంది. ఇంతకూ తృప్తి ధ్యానాలనే ఇవి రెండూ సాధకుణ్ణి తప్పకుండా ఉద్ధరిస్తాయని చెప్పటానికొక్కటే నమ్మకం. అది ఆ ఈశ్వరుడాడిన నాటకమే, ఈశ్వర చైతన్యం తనకుతానే ఈ జగత్తుగా మారింది. జీవులుగా మారింది. మారి జీవుల రూపంలో ఈ జగత్తుతో వ్యవహరిస్తున్నది. సుఖదుఃఖాదులనుభవిస్తున్నది. ఇందులో సూత్రధారుడూ అదే. నటుడూ అదే. ప్రేక్షకులూ అదే, నాటక సామాగ్రీ అదే. ఇదే నాటక దీపం. అయితే ఎంత మారినా అది మారినట్టు భాసించటమే గాని వాస్తవంగా మారటం కాదు మరలా, వాస్తవంలో అది కూటస్థమే అచలమే. వస్తుగతంగా కూటస్థం. దృష్టిగతంగా నాటకం. కూటస్థ దీపమనే ఈ అయిదవ దానితో దీపపంచకం పూర్తి అయింది.
11. పోతే ఇక ఆనంద పంచకం. సరే తత్త్వాన్ని వివేచన చేశాము. దాని దీప్తిలో తత్త్వాభాసమైన ప్రపంచాన్ని చూచాము, చూస్తే ఇది దాని ఆ భాసే అంతకన్న వేరయిన పదార్థం కాదని ఋజువయింది. అయితే మనకేమిటి లాభం. లాభమనేది ఏముంటుందిక, ఆనందమే, ద్వితీయా ద్వైభయం భవతి మనం కాక రెండవ
Page 127
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు