3. దీనికే జ్ఞానమని పేరు. భగవద్గీత సాంఖ్య యోగమని జ్ఞానయోగమని నామకరణం చేసింది దీనికి. యోగమంటే ఉపాయం. జ్ఞానమే ఉపాయం కనుక జ్ఞానయోగమన్నారు దీన్ని. అజ్ఞానానికి విరుగుడు జ్ఞానమేగదా. అజ్ఞానమేమిటింతకూ, మన ఆత్మకు భిన్నంగా మరేదో కనిపిస్తున్నదని భావించటం. అది నీవు జగత్తను, జీవుడను, ఈశ్వరుడను. అంతా మనకు భిన్నమే. అనాత్మే. ఎందుకంటే ఈ మూడింటినీ నీవు వేరుగానే చూస్తున్నావు. కనుకనే నీకీ విషాదం. ఎప్పుడైతే అవి కూడా నీ స్వరూపమేనని గ్రహిస్తావో అప్పుడంతా కలిసి నీలోనే చేరిపోయి సమస్తమూ నీవే అయిపోతావు. అంతవరకూ పరిమితంగా కనిపించిన నీవే పరిపూర్ణ స్వరూపంతో భాసిస్తావు. అప్పుడిక నీకంటే వేరుగా మరేదిలేదు కాబట్టి విషాదమనేది ఎగిరిపోతుంది. కనుక అనాత్మభావానికి అజ్ఞానం కారణమైతే ఆ అజ్ఞానం తొలగటానికి సాధనం జ్ఞానమే కావలసి ఉంది.
4. అయితే అనాత్మగా కనిపించే ఈ జగత్తంతా మన ఆత్మేసనే జ్ఞానమెలా ఏర్పడుతుంది. అది ఎలా భావన చేయాలి మానవుడని ప్రశ్న. పరస్పర భిన్నంగా విరుద్ధంగా తోచే చరాచర పదార్థా లన్నిటిలోనూ ఏకరూపంగా నీ ఆత్మస్వరూపమే వ్యాపించి ఉంది వాస్తవానికి. ఘటశరావాదులలో మృత్తిక లక్షణాలే వ్యాపించినట్టు ప్రతి నామరూపాలలోనూ అస్తి భాతి అంటే ఉంది-కనిపిస్తూ ఉందనే సామాన్య లక్షణాలే పరిచినట్లున్నాయి. ఇవే సచ్చిత్తులు, ఈసచ్చిత్తుల మేరకే చూస్తే అది మనస్వరూపమే. మన ఆత్మే. అది అన్ని వస్తువులలో సమానంగా ఏకంగానో భాసిస్తున్నది. పోతే ఇది ఇల్లు- ఇది వాకిలి- వీడు మానవుడు- ఇది జంతువనే విశేష రూపాలతోనే ఇబ్బంది మనకు, అయితే అవి కూడాఉండటం భాసించటం కన్నా వేరుగా ఎక్కడాలేవు. ఆరెండు గుణాలు తీసివేస్తే అవి ఉండలేవు. భాసించలేవు. అంటే అసత్యమూ అప్రమాణమూ అయిపోతాయి. కాబట్టి విశేషాలైనా అవి సద్విశేషాలే చిద్విశేషాలే. అంటే సచ్చిత్తులు ధరించిన రూపాలే వేరే వస్తువులు కావు. వాటి రూపాలెప్పుడయినాయో అప్పుడవి అవేకాని అంతకన్నా వేరుకావు. మట్టిరూపమైన కుండ మట్టికన్నా వేరు కాదుకదా. అలాగే నామరూపాత్మకమైన ఈ ప్రపంచమంతా సచ్చిద్రూపమే కాబట్టి సచ్చిత్తులే వాస్తవానికి. మరి ఈ సచ్చిత్తులే ఆత్మ అంటే. కాబట్టి ఈశ్వరుడు కూడా ఆత్మే కావలసి ఉంది.
Page 121
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు