అయితే ఈ కృషి లేదా సాధన అనేది నాలుగు విధాలుగా పేర్కొన్నాము. అన్ని మార్గాలూ ఉపాదేయాలే నని చెప్పాము. కానీ ఇందులో సాధకుడు గమ నించవలసిన రహస్యమొకటి ఉన్నది. అన్నీ మంచివే అయినా వాటిలో జ్ఞాన మనేది అన్నిటికన్నా ఉత్తమ మనే మాట మరచిపోరాదు. దానికి నోచుకోగలిగితే మిగతా మూడూ అక్కర లేదసలు, దానిలోనే అవి కూడా కలిసి వస్తాయి. అందుకు ఎప్పుడు నోచుకోలేదో అప్పుడే ఇవి మూడూ యధా శక్తిగా ఒక్కొక్కటీ ఆశ్రయించవలసి వస్తుంది.

నాలుగూ మార్గాలే అంటూ మరలా జ్ఞానమే గొప్ప దెలా అయిందని అడగవచ్చు. అది వ్యవసాయాత్మకం. వ్యవసాయమంటే దృఢమైన నిశ్చయం. అంతా ఆత్మ చైతన్యమే. జ్ఞేయమైన ఈ ప్రపంచమూ అదే-జ్ఞాత అయిన ఈ జీవుడూ అదే-అనే దృష్టి అది. ఇలాంటి దృష్టి ఎప్పుడూ మారేదికాదు గనుక అది ఏక రూపంగానే ఉంటుంది. ఈ విధంగా వ్యవసాయాత్మకమూ ఏక రూపమూ అయింది కాబట్టి జ్ఞానమనేది మోక్షానికి సాక్షాత్తుగా సాధన మవు తుంది.

పోతే మిగతా మూడు ఇలా సాక్షాత్తుగా సాధనాలుకావు. కారణం వాటి మూడింటిలోనూ జ్ఞాతృజ్ఞేయ భేదముంది. భేదదృష్టి ఏ మాత్రమున్నా అది గమ్యానికి దూరమే. గమ్యమనేది సర్వాత్మ భావమే గదా. అది అభేదరూపమే గాని భేద రూపంకాదు. భేదంతో అభేదాన్ని ఎలా అందుకోగలం. భేదమెప్పుడూ ఒక్క భేధంతో నిలవదు. అది మరొక భేదానికి అది మరొకదానికి దారి తీస్తుంది. అన్నీ కలిసి శాఖోప శాఖలై అసంఖ్యాకంగా పెరిగిపోతాయి. ఆ చట్రంలో పడిపోయామంటే ఇక అంతూ అకాశమూ లేదు. పరమ పదానికి అంతకంతకూ దూరం కావటమే తప్ప దగ్గర పడటమంటూ ఉండబోదు.

అయితే ఇంత అనర్థం కలిగేట్టయితే అవి అసలు సాధన మార్గాలెలా కాగలిగాయని మరలా ప్రశ్న రావచ్చు. మార్గ మంటే సాక్షాత్తుగా కాదని పేర్కొ న్నాము. సాక్షాత్తుగా కాకపోయినా పరం పరగా సాధనాలవుతా యవి భేదాన్ని బోధించేవి పరంపరగా మాత్రమెలా సాధనా లవుతాయి అని అడగవచ్చు. అదే చిత్రం. భేద రూపమే అయినా అవి- పరతత్త్వాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకొనే అనుస రిస్తున్నాము కాబట్టి తన్మూలంగా చిత్త శుద్దినీ- ఏకాగ్రతనూ ప్రసాదిస్తాయి. పరిశుద్ధమూ నిశ్చలమూ అయిన చిత్తం జ్ఞానోత్పత్తికి యోగ్యమవుతుంది. ఆ జ్ఞానం వల్ల సాయుజ్యం లభిస్తుంది. ఇలా భేద రూపమైన నిష్కామ కర్మాదులు చివరకు జ్ఞానం ద్వారా మోక్షానికే తోడ్పడుతున్నాయి కాబట్టి పరంపరగా అవీ సాధనా లేనని చాట వలసి వచ్చింది. అంతేగాని నిజానికి జ్ఞాన మనేది ఒక్కటే ఖచ్చితమైన సాధన మార్గం.