ఉత్తరార్ధమ్
107
సదృశమ్ చేష్టతే స్వస్యాః - ప్రకృతేః జ్ఞానవా నపి
ప్రకృతిమ్ యాంతి భూతాని- నిగ్రహః కిమ్ కరిష్యతి 3-33
సాధన అనేది మానవుడై పుట్టిన ప్రతి ఒక్కడూ చేసి తీరాలని అలా చేసి నప్పుడే మోక్షానికి నోచుకొంటాడని తీర్మానించారు. బాగానే ఉంది. కాని అసలు ఆ సాధన అనేదే చేయగలమా అని ఇప్పుడు ప్రశ్న.
ఎందుకంటే ఏ సాధన మనం చేయాలన్నా అది మన సంకల్పాన్ని బట్టి ఉంటుంది. సంకల్పమనేది మన స్వభావాన్ని బట్టి ఏర్పడుతుంది. ఈ స్వభా వానికే ప్రకృతి అని పేరు. ప్రకృతి అంటే ఇది ఈశ్వర ప్రకృతిగాదు. మానవ ప్రకృతి. బహు జన్మల నుంచీ పోగయిన సంచిత కర్మ ఫలంగా వర్తమాన జన్మలో జారీ అయి కూచున్న మన ధర్మా ధర్మ సంస్కారానికే ప్రకృతి అనిపేరు. దీనినే ప్రారబ్ధమని కూడా పేర్కొంటారు. ఇది ముందుగానే జారీ అయి కూచుంది. కాబట్టి దీని నేమి చేయటానికి లేదు. జన్మతో ప్రారంభమై మరణంతో సమాప్తమవుతుందది. ఈ మధ్య కాలంలో మన మెంత పనిట్టుకొన్నా తొలగి పోయేది కాదు.
అలాంటప్పుడిక మన సాధన ఏమిటి. ప్రయత్నమేమిటి. మనం ప్రయత్న మనేది ఇప్పుడుగదా ప్రారంభిస్తున్నాము. ఇది ప్రారంభించక పూర్వమే అది రంగంలోకి వచ్చి వుంది గదా. దీనికన్నా దానికి బలమెక్కువ. అది దీనిని కొడి ఎత్తనీయదు. జీవితమంతా అదే రాజ్యం చేస్తున్నదాయె. ఏ క్షణంలో మనకే సంకల్పం కలగాలో - ఏ మాట మాటాడాలో- ఏ పని చేయాలో అంతా అదే నిర్ణయించి కూచుంది. ఇక క్రొత్తగా మనమొక ప్రయత్నం చేయటాని కవకాశ మెక్కడిది. ప్రారబ్దాధీనమే మన బ్రతుకంతా. మనసా వాచా-కాయేన దాని కనుగుణంగానే నడుచు కొంటాడు ప్రతి ఒక్క మానవుడూ. జ్ఞాని అయినా అలా నడుచుకోవలసిందే. ఇక పామరుడి మాట చెప్పేదేముంది.
మరి ప్రతి ఒక్కడూ ఇలా తన ప్రారబ్ధానికి దాసుడై ప్రవర్తిస్తున్నప్పుడు సాధన చేయమనే మాట కర్దమేముంది. ఎలా చేయగలడు వాడు సాధన. మానవ యత్నాని కాస్కారమే లేదుగదా. ఆస్కారమనేది ఉంటే శాస్త్రమైనా ఆచార్యుడైనా మనకొకటి బోధించవచ్చు. మనం దాన్ని పాటించవచ్చు. అసలే ఆస్కారం లేన ప్పుడా శాస్త్రమూ నిరర్థకమే. ఆచార్యుల బోధా నిరర్థకమే. మరి దీనికేమిటి పరిష్కారమని ప్రశ్న.