ప్రణాళీ/ప్రణాళికా : ఒక గొట్టం లాంటిది. లాక్షణికంగా చెబితే ఉపాధి. ద్వారమని అర్థం. శుద్ధ చైతన్యానికి నామరూపాలే ప్రణాళిక.

ప్రణాశ : బాగా నశించిపోవటం. కనపడక పోవటం. అభావం మాత్రమే కాదు. నిష్ఫలమై పోవటం కూడా ప్రణాశమే. Loss. పురుషార్థానికి అయోగ్యుడైతే దానిని ప్రణాశమేనని వర్ణించారు భాష్యకారులు. 'తస్యాహం నప్రణశ్యామి సచ మే న ప్రణశ్యతి' అనే చోట కూడా ప్రణాశమనే మాట వినిపిస్తుంది. అక్కడ అర్థం వేరు. భక్తుడికి నేను, నాకు భక్తుడు దూరమైపోము. పరోక్షమై పోము. Absent. అని అక్కడ అర్థం.

ప్రణిధాన : Attention. అవధానమని అర్థం. తదేక దృష్టి. ఏకాగ్రత. ఒక లక్ష్యంమీద మనస్సు బాగా నిలపటం అని అక్షరార్థం.

ప్రతిజ్ఞా : Proposition. హేతువాదంలో వచ్చే ఐదు భాగాలలో మొదటి భాగం. ప్రతిజ్ఞా, హేతు, ఉదాహరణ, ఉపనయ, నిగమన అనే ఐదింటిలో మొదట ప్రతిజ్ఞతో ప్రారంభమవుతుంది వాదం. ప్రతిజ్ఞ అంటే ఒక విషయాన్ని మొదట ప్రతిపాదించటం. 'పర్వతో వహ్నిమాన్‌.' కొండమీద నిప్పున్నది అని చెప్పటం ప్రతిజ్ఞ.

ప్రతిగ్రహ : దానమనే దానికి వ్యతిరేకపదం. ఒకరి కివ్వటం దానమైతే ఒకరి దగ్గర పుచ్చుకోవటం ప్రతిగ్రహం. బ్రాహ్మణుడికి చెప్పే షట్కర్మలలో ఇది ఒకటి.

ప్రతిపత్తి : గ్రహించటం. అర్థం చేసుకోవటం. అంగీకరించటం. జ్ఞానం. ఒక విధి నెరవేర్చిన తరువాత దానికి చెప్పే వినియోగం కూడా.

ప్రతిపత్తి సౌకర్యం : ఒక గహనమైన భావాన్ని గ్రహించటంలో ఎలాంటి కష్టమూ లేకుండా సుకరంగా దాన్ని బోధ పరచటానికి అవలంబించే సాధనం. కథలు, అర్థవాదాలూ ఇలాంటివే. శాస్త్రార్థ బోధకు ఇలాంటి సామగ్రి ఉంటేగాని మంద, మధ్యమాధికారులందరికీ శాస్త్రార్థమందదు.

ప్రతిబింబ : బింబం తాలూకు ఆభాస. Reflexion. అద్దంలో ముఖంలాంటిది. జీవుడు ఈశ్వర చైతన్యానికి ఇలాంటి ప్రతిబింబమే కాని వాస్తవం కాదంటారు వేదాంతులు. ఛాయాత్మ అని కూడా దీనికొక పేరుంది.

ప్రతిబందీ : ఎదటివాడి వాదాన్ని సవ్యంగా ఎదుర్కోక ప్రశ్నకు మరల ఎదురు ప్రశ్నవేసి వాడిని నిరుత్తరుణ్ణి చేసే విధానం. ప్రతిబందీ న్యాయమని పేర్కొంటారు దీన్ని.

ప్రతిబోధ : జ్ఞానం. ఆత్మజ్ఞానం. ప్రతి ఒక్క బుద్ధి వృత్తి అని కూడా అర్థమే. ప్రతిబోధ విదితం మతం. మన బుద్ధివృత్తులు ప్రతి ఒక్కదానిలో అధిష్ఠాన రూపంగా తొంగి చూస్తున్నది ఆత్మచైతన్యం. వృత్తి వ్యభిచరిస్తుంటే అది అవ్యభిచారిగా నిలిచి వాటి రాకపోకలు గమనిస్తుంటుంది. దాన్ని ఈ వృత్తులకు విలక్షణంగా మూల భూతంగా పట్టుకోగలగడమే ప్రతిబోధం. ఆత్మస్వరూపాన్ని పట్టుకునే సూక్ష్మమైన మార్గమిది అని కేనోపనిషత్తు లోకానికి చేసిన బోధ.

ప్రతిమా : Replica. Image. విగ్రహం.పోలిక. Similarity. ప్రతీక. Symbol. Semblance.

ప్రతిపక్ష : పక్షం కానిది. ఎదటి పక్షం. Opposite Party. వాదంలో ప్రతివాది పక్షమని అర్థం.

ప్రతియోగ : ఒకదానికి జత అయిన మరి ఒకటి Counterpart. ప్రతికూలమైతే ప్రతియోగి. అనుకూలమైతే అనుయోగి.

ప్రతిషేధ : నిషేధమనే అర్థం. త్రోసిపుచ్చటం. విధికి వ్యతిరేక పదం. ఆత్మను స్వరూప లక్షణంతో సూటిగా పట్టుకుంటే అది విధి ముఖం. అలాకాక ఇది కాదని, అది కాదని ఉపాధులనన్నింటిని దానిలో లయం చేస్తూ పట్టుకుంటే అది ప్రతిషేధ ముఖం. ఇలాంటి ప్రతిషేధ లక్షణమే ఆత్మను సంపూర్ణంగా మనకు పట్టి ఇస్తుందని శాస్త్రజ్ఞుల సలహా.

ప్రతిష్టంభ : ఆగిపోవటం. అక్కడికి నిలిచిపోవటం. ఎదురుదెబ్బ తగలటం.

ప్రతిష్ఠా : గట్టిగా నిలబడటం. సమసి పోవటం. లయమై పోవటం. ప్రపంచానికి పరమాత్మ ప్రతిష్ఠ అంటే దీనికి మూలకారణమని అర్థమే. దీనికి లయస్థానమనీ అర్థమే.

ప్రతిసర్గ : సర్గమంటే సృష్టి. దానికి వ్యతిరిక్తం ప్రతిసర్గ. అంటే ప్రళయమని అర్థం. Dissolution.

ప్రతిఘాత : ఎదురు తగలడం. తిప్పికొట్టటం. Reflex. యోగసిద్ధులలో అప్రతిఘాతమని ఒకటున్నది. సిద్ధుడైన వాడికి ఏ భౌతిక పదార్థమూ అడ్డురాదంటారు. చెట్టు చేమలలో కొండలలో నుంచి కూడా దూసుకుని పోయే శక్తి వాడికుంటుందట. ప్రతిఘాతం లేదు అతనికి అని అర్థం.

ప్రతీక : Symbol. ఒక చిహ్నం. విగ్రహం. నామరూపాలు రెండూ పరమాత్మకు ప్రతీకలే. అంటే సత్యాన్ని సూచించేవే. తనపాటికి తాను అసత్యమైనా ప్రతీకలన్నీ జాగ్రత్తగా పట్టుకొని సాగిపోతే మనలను సత్యం దగ్గరకే తీసుకెళుతాయి. అసతోమా సద్గమయ Means that leads us to the end.

ప్రతీతిసిద్ధం : సత్యం కాకున్నా సత్యంలాగ భాసించటం ప్రతీతి. Appearance అలా భాసించటం మూలంగా సిద్ధించినదేదో అది ప్రతీతి సిద్ధం. మనకు చుట్టూ కనిపించే ఈ ప్రపంచం అలాంటిదే. ఇది వస్తు సిద్ధం కాదు. ప్రతీతి సిద్ధమంటారు అద్వైతులు. ప్రతీతికి ఆధారం ప్రతీతి కాదు. వస్తువే ప్రతీయమాన మవుతున్నది. ప్రతీయమానం ఒకటి ఏదో వాస్తవంగా ఉండి కాదు. రజ్జువు సర్పంగా ప్రతీత మవుతున్నదంటే సర్పంగాదు రజ్జువే అలా అవుతున్నదని మనం అర్థం చేసుకోవాలి.

ప్రత్త : దత్త అని అర్థం. Given. Gift.

ప్రత్యక్ష : అక్షం ప్రతి. అక్షం అంటే ఇంద్రియం. ప్రతి ఇంద్రియానికి గోచరించేది. షడ్విధ ప్రమాణాలలో ఇది మొదటిది. జ్ఞానేంద్రియ పంచకానికి గోచరించేదంతా ప్రత్యక్షమే. Perception. అపరోక్షమని కూడా దీనికి పర్యాయం. అనుభవమెప్పుడూ ప్రత్యక్షమే కావాలి. అంతవరకూ అది సిద్ధాంతమేగాని దృష్టాంతం కాదు.

ప్రత్యక్‌/ప్రత్యగాత్మా : పరాక్‌కు వ్యతిరేకపదం. పరాక్‌అంటే బయటకు వెళ్ళేది. ప్రత్యక్‌అంటే వెనుకకు మళ్ళేది. Introvert అంతర్ముఖమని అర్థం. ఆత్మ ఎప్పుడూ ప్రత్యక్కే. అది అన్నింటినీ గమనించే చైతన్యం కాబట్టి వాటికి వెనకాలే ఉండి తీరాలి. అందుకే అది ప్రత్యగాత్మ అయింది. The inner most self. అంతరాత్మ అని కూడా పేర్కొంటారు.

ప్రత్యభిజ్ఞా : అభిజ్ఞ అంటే గుర్తించటం. Cognition. ప్రత్యభిజ్ఞ అంటే మరల గుర్తుపట్టటం Recognition. మరచిపోయిన విషయాన్ని జ్ఞాపకం చేసుకోవటం అని అర్థం. జీవుడు ఎంతో కాలమైంది తాను ఈశ్వరుడనే సత్యాన్ని మరచిపోయి. గురూపదేశం వల్ల అది ఎప్పటికైనా గుర్తించగలిగితే అదే ఈశ్వర సాయుజ్యం. కొత్తగా పొందేది కాదిది. ఉన్నదానినే గుర్తించటం. కంఠ చామీకర న్యాయంగా తన స్వరూపాన్ని తాను గుర్తు చేసుకోవలసి ఉంది. అద్వైతులు చెప్పే సాధన మార్గమిదే. మరేదీకాదు. యః ప్రత్యభిజ్ఞాయతే. రాత్రి కాలం గాఢ నిద్ర పోయేటప్పుడు అంతకు ముందున్న మన స్వరూపం మరచిపోతాం. మెళకువ వచ్చిన తరువాతనే మనం ఫలానాగదా అని గుర్తు చేసుకుంటాం. అప్పుడు ఆ వ్యక్తి ఈ వ్యక్తి ఒకే తత్త్వమని అనుభవానికి వస్తుంది. అలాగే ఎప్పుడో దూరమైన ఈశ్వర తత్త్వం వాస్తవంలో మన స్వరూపమే. మధ్యలో నిద్రలాంటి అవిద్యావస్థ మనలను ఆ తత్త్వానికి దూరం చేసింది. ఎప్పుడైతే గురూపదేశ బలంతో జ్ఞాపకం చేసుకున్నామో అప్పుడా ఈశ్వరుడు ఈ జీవుడినైన నేను ఒకే ఒక తత్త్వమని మరలా అనుభవానికి రాగలదు. అద్వైతుల ఈ మార్గాన్నే శివాద్వైతులు కూడా అనుకరించి చాలాదూరం వివరించి చెప్పారు. వారి దర్శనానికి ప్రత్యభిజ్ఞా దర్శనమనే పేరు.

ప్రత్యయ : నమ్మకం. విశ్వాసం. పొందటం. మనస్సులో కలిగే ఆలోచన. వృత్తి. Idea. దీనికి ప్రతిగా వెలపల కనిపించేది విషయం. Thing. మొదటిది నామం. రెండవది రూపం. ఆత్మ ప్రత్యయమంటే ఆత్మాకార వృత్తి. విషయాకార వృత్తి విషయానుభవాన్ని అందించినట్టే, ఆత్మాకార వృత్తి The idea of the self. ఆత్మానుభవాన్ని మనకు ప్రసాదిస్తుంది. ఆత్మ ప్రమేయమనుకుంటే, ఆత్మప్రత్యయం దానికి ప్రమాణం. Proof.

ప్రత్యవస్థాన : ఎదురొడ్డి నిలవడం. Assault. ప్రతిఘటించటం. ప్రతివాదులు వాదిని నిలదీయటం. Opposition.

ప్రత్యవాయ : శాస్త్రచోదితమైన నిత్య నైమిత్తికాది కర్మలు అనుష్ఠిస్తే ఏ దోషమూ లేదు. అలాకాక వాటిని యధావిధిగా ఆచరించక ఎగవేస్తే కలిగే దోషానికి ప్రత్యవాయమని పేరు. అథఃపతనమని, అనిష్ట ఫలదాయకమని అర్థం. Undesired Result. అనర్థం.

ప్రత్యాఖ్యాన : నిరాకరించటం. చెల్లదు పొమ్మని తోసిపుచ్చటం. Refutation.

ప్రత్యాదేశ : అదే అర్థం.

ప్రత్యామ్నాయ : Alternative. ఒకదాని స్థానంలో మరొకదాన్ని పెట్టి పని సవరించటం. Substitution. సువర్ణస్థానే అక్షతాన్‌సమర్పయామి. ఇలాంటి వ్యవహారం.

ప్రత్యాహార : అష్టాంగ యోగంలో ఒక అంగం. ఇంద్రియ వృత్తులను వెనక్కు మళ్ళించే ప్రక్రియ. Withdrawal ఉపరతి అని అద్వైతుల పరిభాష.

ప్రత్యుక్త : జవాబు చెప్పి తప్పించిన విషయం. Answered. Replied. ఇక మరలా క్రొత్తగా చెప్పవలసినది లేదని అర్థం. 'ఏతేన యోగః ప్రత్యుక్తః.' దీనితో యోగానికి జవాబు చెప్పాము అని అర్థం.

ప్రత్యవమర్శ : మరలా పరామర్శించటం. Recapitulation. ప్రత్యాకలనమన్నా ఇదే అర్థం. పూర్వం చెప్పిన విషయాలన్నింటిని మరలా సంగ్రహంగా నెమరు వేసుకోవటం.

ప్రత్యుత : భాషలో ఇది ఒక అవ్యయం. Indeclinable. మీదు మిక్కిలి. పైగా Moreover అని అర్థం.

ప్రత్యుజ్జీవన : మరల బ్రతికించటం. To revive మేము హేతువాదంతో ప్రతివాదాన్ని పూర్తిగా ఖండించినా మరలా తృప్తిలేక అదే విషయాన్ని ఎదటివారు ప్రస్తావిస్తున్నారు. అనవసరంగా చచ్చిన పామును బ్రతికించటానికి ప్రయత్నిస్తున్నారని వేళాకోళం చేసే సందర్భంలో వచ్చే మాట ఇది.

ప్రత్యుత్పన్న : అప్పటికప్పుడు ఏర్పడింది. క్రొత్తగా స్ఫురించేది. నవోదితం. Resourceful అని కూడా అర్థమే.

ప్రదేశ/ప్రాదేశిక : ఒక స్థానం Spot. అంతవరకే పరిమితమైతే అది ప్రాదేశికం. Restricted to a point. సార్వత్రికానికి ఇది వ్యతిరిక్తం. జీవుడు హృదయంలో ఉన్నాడంటే అతని స్వరూపం ప్రాదేశికం మాత్రమే కాదు. ఉపాధివల్ల అలా భాసిస్తున్నా వస్తుతః అది సార్వత్రికమే.

ప్రధాన : ముఖ్యమైనది. అంతేగాక సాంఖ్యులు చెప్పే మూలప్రకృతికి కూడా Premordial Matter. ప్రధానమనే పేరు. ఇది అచేతనం. పోతే వారు చెప్పే పురుషుడు చేతనుడు. ప్రధాన కారణవాదమని వారి వాదానికి పేరు. అచేతనమైన ప్రధానమే సృష్టి కర్త. పురుషుడు కేవలం భోక్త మాత్రమే. కర్త కాడు. ఇది వారిరువురికి ఉన్న సంబంధమని వర్ణిస్తారు సాంఖ్యులు.

ప్రధ్వంస : పూర్తిగా నశించటమని అర్థం. నాలుగు అభావాలలో Absence ఇది ఒకటి. ఒకటి పోయిన తరువాత ఏర్పడే అభావం. 'సాది అనంతం.' అని దీని లక్షణాన్ని వర్ణిస్తారు తార్కికులు. పోవటంతో మొదలై మరలా ఆ వస్తువిక ఎప్పటికీ కనపడదు. కాబట్టి అది ఉంది కాని అంతం లేనిదని అర్థం. ప్రధ్వంసా భావమని ధ్వంసమని దీనికే పర్యాయపదాలు.

ప్రపంచ : విస్తరణమని, వివరణమని Explanation. Expansion అక్షరార్థం. సామాన్య రూపమైన ఆత్మచైతన్యం ఇలా నామరూపాత్మకంగా విస్తరించి కనిపిస్తూ ఉంది కనుక దీనికి ప్రపంచమని పేరు వచ్చింది. పంచ భూతాత్మకమిది. అంచేత కూడా దీనికి ప్రపంచమని పేరు వచ్చింది.

ప్రబోధ/ప్రబుద్ధ : ప్రబోధమంటే మెలకువ. Wakefullness జ్ఞానం. Awareness. ముఖ్యంగా ఆత్మజ్ఞానం. అదీ ఒక మెళకువే. అనాది అవిద్యా రూపమైన నిద్ర నుంచి ఏర్పడే మెళకువ. అలా మేలుకొన్న జ్ఞాని ఎవడో వాడు ప్రబుద్ధుడు Awakened soul.

ప్రభవ : Origin. మూలస్థానం. Source. ఆరంభం. Beginning. ఆది.

ప్రభు/ప్రభావ : ప్రభవతీతి ప్రభుః ప్రభవతి అంటే ఈష్టే. అన్నింటిని శాసించేవాడని అర్థం. Commander అలాంటివాడే ప్రభువు. వాడికున్న సామర్ధ్యమే ప్రభావం. ఐశ్వర్యమని కూడా దీనికి పర్యాయపదం Mastery. Power.

ప్రభేద : భేదమన్నా, ప్రభేదమన్నా ఒకటే. Devision. అంతేకాదు. ఒక సముదాయానికి చెందిన భాగాలకు కూడా Parts in a whole ప్రభేదమనే శబ్దం వర్తిస్తుంది. 'ద్రవ్య భేదాః ద్రవ్యస్య ప్రభేదాః' అంటే ద్రవ్యంలో ఉండే భాగాలని మాత్రమే అర్థం.

ప్రమ/ప్రమాతా/ప్రమాణ/ప్రమేయ/ప్రమితి : ప్రమ అంటే జ్ఞానం. ఆత్మజ్ఞాన మని ఇక్కడ అర్థం. అది కలవాడు ప్రమాత. దానికి సాధనం ప్రమాణం. దానిద్వారా అందుకొనే పదార్థం ప్రమేయం. దానివల్ల కలిగే ఫలం ప్రమితి. వీటినే రకరకాలుగా వ్యవహరిస్తారు వేదాంతంలో. జ్ఞానం, జ్ఞాతా, జ్ఞాన సాధనం, జ్ఞేయం జ్ఞప్తి అని కూడా వీటినే పేర్కొనవచ్చు. ఇది లోకంలోనూ శాస్త్రంలోనూ తప్పనిసరిగా ఉండవలసిన నియమం. ఏదైనా ఒక విషయాన్ని అర్థం చేసుకోవాలంటే చేసుకునేవాడొకడు, చేసుకోబడేది ఒకటి, చేసుకునేందుకు తోడ్పడే సాధనమొకటి, చేసుకొంటే కలిగే ప్రయోజనమొకటి ఉండి తీరవలసిందే గదా. ఇది లోకంలో ఎలాగో వేదాంతంలో కూడా అలాగే ఆవశ్యకం. అక్కడ ప్రమాత జీవుడు. నీవూ నేనూ. ప్రమాణం మన ఇంద్రియాలు, మనస్సు. ప్రమేయం పరమాత్మ తత్త్వం. దాన్ని గ్రహిస్తే కలిగే అనుభవం ప్రమితి. వీటి పరస్పర సంబంధాన్ని చక్కగా భావన చేసి సాధన ఎడపడకుండా చేయగలిగితే తప్పకుండా సాధకుడు సిద్ధిని పొందగలడని శాస్త్రజ్ఞులు బోధిస్తారు. ఇందులో ఒక సూక్ష్మమేమంటే అద్వైతంలో ఈ నాలుగింటికీ భేదం లేదు. నాలుగూ కలిసి ఒకే ఒక ఆత్మతత్త్వమే. అదే వికల్పించి చూస్తే నాలుగు రూపాలలో భాసిస్తున్నది. విమర్శించి చూస్తే నాలుగూ ప్రమాత అయిన జీవుడి స్వరూపంగానే సాక్షాత్కరిస్తుంది. ఇదీ అద్వైత సిద్ధాంతం.

ప్రయత : నియత అని అర్థం. Disciplined. Restrained.

ప్రయత్న : అభ్యాసం. Practice. Effort. ఆత్మజ్ఞానాన్ని పొందే ఉద్యమం. జిజ్ఞాస. విచారణ. ఇది అద్వైతంలో క్రియారూపం కాదు. భావనారూపం.

ప్రయాజ : కర్మమీమాంసకు సంబంధించిన ఒక యాగానుష్ఠానం.

ప్రయోగ : కేవల సిద్ధాంత జ్ఞానంకాక దానిని క్రియారూపంగా అమలు పరచటం.

ప్రయోజన : ఫలం Result. Purpose. Aim. ఉద్దేశించినది. శాస్త్రాధ్యయనానికి అనుబంధ చతుష్టయమని ఒక నియమం ఉంది. అందులో మొదటిది అధికారి. రెండవది విషయం. మూడవది సంబంధం. నాలుగవది ప్రయోజనం. అధికారికి విషయంతో ఉన్న సంబంధం వల్ల కలిగే ఫలితమని అర్థం. అద్వైతంలో ఈ ప్రయోజనమేదో గాదు బంధ విమోచనమే.

ప్రరోచన : అభిలాష కల్పించటం. Attraction. Temptation. సాధించవలసిన విషయంలో అభిరుచి కలిగించే విధానం.

ప్రలాప : హేతుబద్ధం కాని వాదం. వదరుబోతు తనం.

ప్రవచన : శాస్త్రార్థాన్ని చక్కగా వ్యాఖ్యానించి చెప్పటం. వేదాంత బోధ.

ప్రవర్గ్య : పూర్వమీమాంసకు చెందిన అనుష్ఠాన విశేషం.

ప్రవిభక్త : పరస్పరం, భిన్నమైన, విలక్షణమైన, వేర్వేఱు. Separate.

ప్రవిలయ : కరగిపోవటం. అద్వైతుల సాధనమార్గమిదే. బ్రహ్మజ్ఞానంలో నామరూపాది జ్ఞేయ ప్రపంచమంతా లయమై ఆత్మగానే పరిణమించాలంటారు. లయమంటే కరగిపోవటమే. ప్రవిలయమనే మాట పూర్తిగా నిశ్శేషంగా కరగి పోవటమనే అర్థాన్ని చెబుతుంది. అంటే ప్రపంచ వాసన ఇక ఏ మాత్రమూ మిగలకూడదని భావం.

ప్రవృత్తి : ముందుకు పోవటం. ప్రాపంచికమైన మార్గం. కర్మ మార్గం. ధర్మ పురుషార్థం. దీనికి వ్యతిరిక్తమైనది నివృత్తి. మోక్షమార్గం. ఒకటి కర్మాచరణ ద్వారా సంసారానికి దారిచూపితే మరొకటి జ్ఞానాభ్యాసం ద్వారా సాయుజ్యానికి మార్గం చూపుతుంది. వేద వాఙ్మయం రెండు శాఖలే. మొదటిది ప్రవృత్తి ధర్మం బోధిస్తుంది. దీనికే ధర్మమని కూడా మరొకపేరు. రెండవది నివృత్తి ధర్మం బోధిస్తుంది. దీనికే మోక్షమని పేరు. మొదటిది వర్గమైతే రెండవది, అపవర్గమని పేర్కొంటారు.

ప్రవేశ : ఒక ఉపాధిలో వచ్చి చేరటం. జగత్తుకు సంబంధించింది సృష్టి, అయితే జీవుడికి చెందినది సృష్టికాదు. ప్రవేశం. వికృతి చెందితే సృష్టి. చెందకుండా అవికృతంగా Unchanged అలాగే వచ్చి చేరితే ప్రవేశం. విజాతీయంగా భాసిస్తే సృష్టి. సజాతీయంగా పరిచ్ఛిన్నమై కనిపిస్తే ప్రవేశం. ఒకటి మారటం. మరొకటి మారకుండా చేరటం. కనుకనే జగత్తుకు మరలా సాధనచేసి తరించే అవకాశం లేదు. అది కేవలం జీవుడికి మాత్రమే. కారణం చైతన్యం ఇక్కడ మారకుండా వచ్చి ప్రవేశించింది. మహా అయితే పరిమితమైంది. అంతమాత్రమే కనుక పరిమాణాన్ని అంతకంతకూ ఎక్కువ చేసుకోగలిగితే మూలస్థానాన్ని చేరటానికి ఎంతైనా అవకాశముంది.

ప్రవ్రజ్యా/ప్రవ్రజన : పారివ్రాజ్యం. పరివ్రాజక ధర్మం. సన్యాసం. సర్వత్రా సంచరించటం అని అర్థం. Mendicant.

ప్రశంసా : ఒక విషయం మంచిదని పొగడటం. స్తుతి. దానిపై మక్కువ పుట్టించి తద్వారా దానిని అనుష్ఠింపజేయటమే ప్రశంసించటంలోని తాత్పర్యం.

ప్రసంగ/ప్రసక్తి/ప్రసక్త : ఒక విషయానికి అవకాశమేర్పడడం. Occasion. సంబంధ మేర్పడడం. Concern. Necessity. అలాంటి అవసరమేర్పడితే అది ప్రసక్తం. లేకుంటే అప్రసక్తం. Unconcerned. ప్రసంగం ప్రసక్తి అంటే ఒకదానితో సంబంధం పెట్టుకుని అందులోనే పడిపోవటమని కూడా అర్థమే. కర్మ ననుష్ఠిస్తూ దాని ఫలం మీద ప్రసక్తి ఏ మాత్రమున్నా సంసార బంధానికి అది దారి తీస్తుంది. అందులోనుంచి బయట పడాలంటే మానవుడి దృష్టి అప్రసక్తమై ఉండాలి గాని ప్రసక్తి పనికి రాదు.

ప్రసాద/ప్రసన్న : నైర్మల్యం. స్వచ్ఛత. Cleanliness మనః ప్రసాదమంటే మనస్సు నిర్మలంగా స్వచ్ఛంగా ఉండటం. మనసేగదా ఆత్మజ్ఞానానికి ఏకైక సాధనం. అది ప్రాపంచిక వృత్తులతో వాసనలతో కలుషితమైతే పనికిరాదు. అవి పూర్తిగా తొలగిపోతే ప్రసన్నమై ఆత్మస్వరూపాన్ని చక్కగా భావించగలదు.

ప్రమాద : పరాకు. పరాధ్యానం. ఉన్న విషయాన్ని మరచిపోవటమని అర్థం. Lack of Attention. Absent mindedness. ఆత్మానుభవంలో జరిగిన విషయమిదే. మన స్వరూపమే అయినా మనకది అనుభవానికి రాలేదంటే దానికి కారణం ప్రమాదమే నన్నారు మహర్షులు. అంటే దానిమీద దృష్టి లేకపోవటం. దానికి కారణం దానికి భిన్నమైన అనాత్మ జగత్తుమీద దృష్టి పెట్టటం. ఇది అనేకం కాబట్టి ఒకదానితో నిలవక ఒక దాని తరువాత ఒకటి ఎప్పుడూ ప్రాకులాడుతూనే పోతుంది మనస్సు. కనుకనే తన స్వరూపమే అయినా గుర్తించే అవకాశం లేకపోయింది. ఎప్పటికయినా దానివైపు మనసు మళ్ళితే ప్రమాదం తప్పిపోతుంది. దీనికే అవధానమని ప్రణిధానమని తత్పరత్వమని పేరుపెట్టారు వేదాంతులు. ఇది లేకుంటే మనకున్నది కేవలం అనవధానమే. ప్రమాదమే. తుదకు మృత్యువు కూడా ఒక ప్రమాదమే నన్నాడు సనత్సజాతుడు.

ప్రవిలాపన : బాగా కరిగించి వేయటమని అర్థం. ద్రవాన్ని కాదు. ఘన పదార్ధాన్ని. ప్రస్తుతం ఈ ప్రపంచమంతా చైతన్యరసమే. ఘనీభవించి ఇలా నామరూపాత్మకంగా కనిపిస్తున్నది. కనుక దీనిని మరలా చైతన్యాత్మకంగా దర్శించటమే కరిగించటం. వస్తువునైతే కరిగించటం అసాధ్యం. ఆభాస అయితేనే మరలా వెనుకకు తీసుకోవటం సులభమవుతుంది. ఇది వస్తువు కాదు గనుకనే కరిగిస్తే కరిగిపోగలదు. కరిగించటమంటే భౌతికంగా కాదు. క్రియారూపంగా కాదు. భావరూపంగా ఆభాస ఎప్పుడూ భౌతికంగా జరగదు. రజ్జు సర్పంలో సర్పం భౌతికంగా రాలేదు కదా. అది కేవలం మన భావనే. అలాగే ఈ ప్రపంచం కూడా భౌతికంగా సృష్టి కాలేదు. భావన వల్లనే ఏర్పడింది. అంచేత మరలా చైతన్యరూపంగా దర్శిస్తే తప్పకుండా కరిగిపోతుంది. అంటే చైతన్యరూపంగా భాసిస్తుందని భావం. ఇదే అద్వైతులు చెప్పే ప్రవిలాపన మార్గం. ఇదే సాధన మార్గం.

ప్రసిద్ధ : ప్రఖ్యాతమైన Famous. Well known. అంతేకాదు. ఏదో ఒక ప్రమాణానికి గోచరమైనప్పుడే అది ప్రసిద్ధమని శాస్త్రజ్ఞుల మాట. ప్రమాణానికి గోచరించకపోతే ప్రసిద్ధం కాదు. అంటే దానికి అస్తిత్వం లేదని అర్థం. ఇంతకూ ప్రమాణ సిద్ధమైనదేదో అదే సత్‌. అలా కానిది అసత్‌. ప్రస్తుతం బ్రహ్మతత్త్వం ప్రసిద్ధమా కాదా అని అడిగితే అది ఏ ప్రమాణానికైనా గోచరిస్తున్నదా అని అడగడం. ప్రత్యక్ష అనుమానాలకు గోచరం కాదది. అలాంటప్పుడు దానికి అస్తిత్వమెలాగ. అందుకే శాస్త్ర ప్రమాణం ద్వారా దాన్ని సాధించారు పెద్దలు. అయితే శాస్త్ర ప్రమాణం మనకు పరోక్షం కదా. అది మన అనుభవమెలా అవుతుంది అని అడగవచ్చు. శాస్త్రమంటే ఇప్పుడు పరోక్షమైనా పూర్వం మహర్షులకు అది అపరోక్షమే. అంటే అనుభవ సిద్ధమే. ఎటువచ్చీ అది మరల మన అనుభవానికి రావాలి. కనుకనే బ్రహ్మం ఏదోకాదు మన ఆత్మస్వరూపమే అని చెప్పారు. ఆత్మ అంటే అస్మత్ప్రత్యయ గోచరమే గదా. అంటే నేననే భావానికి స్ఫురిస్తూనే ఉందికదా. కనుక ఈ రూపంగా బ్రహ్మానికి అస్తిత్వం చెప్పవలసి ఉంటుంది. కనుక అదీ ప్రసిద్ధమే.

ప్రస్థాన : ప్రయాణం. ప్రతిష్ఠతే అనేన ఇతి ప్రస్థానం. దేనిమీద నడచిపోతామో అలాంటి మార్గమని అర్థం. ప్రకృష్టం స్థానం అని కూడా చెప్పవచ్చు. అంటే ఆయువు పట్టు అని కూడా అర్థం. Strong Hold.

ప్రస్థానత్రయ : ఇలాంటి ఆయువు పట్లు వేదాంతంలో మూడే మూడున్నాయి. ఉపనిషత్తులు. బ్రహ్మసూత్రాలు. భగవద్గీత. వీటికి ప్రస్థానత్రయమని పేరు. ఇందులో మొదటిది శ్రుతి. రెండవది న్యాయం. మూడవది స్మృతి క్రిందికి వస్తాయి. అంతేకాదు. మొదటి దానివల్ల శ్రవణం, రెండవదాని మూలంగా మననం, మూడవదాని ద్వారా నిది ధ్యాస సాగిస్తూ పోతే తప్పకుండా బ్రహ్మజ్ఞానం కలిగి తీరుతుందన్నారు. కనుక ఈ ప్రస్థానత్రయం వేదాంత సాధన మార్గంలో ఎంతైనా ఉపకరించే ప్రమాణం. మూడూ మూడు మార్గాలని భ్రమ పడరాదు. కారణం మూడూ కలిసి ఒకే ఒక బ్రహ్మానుభవాన్ని మనకు అందిస్తున్నాయి. కనుక ప్రస్థానమంటే మూడు మార్గాలని గాక ఒకే ఒక మార్గంలో మూడు మజిలీలని చెప్పుకోవటం ఎంతైనా సమంజసం.

ప్రహాణ : బాగా చితకకొట్టి పారేయటం. నలగగొట్టటం. నిర్మూలించటం. అవిద్యా ప్రహాణం అంటే అజ్ఞాన నిర్మూలనమని అర్థం. వదలుకోవటమని కూడా అర్థమే.

ప్రహ్లాద : అన్ని ఆనందాలకన్నా అతీతమైన ఆనందం. ఆహ్లాద, సంహ్లాద, అనుహ్లాద అని ఎన్నో ఉన్నాయి అంతస్తులు. అన్నిటికన్నా ప్రకృష్టమైనది కనుక దీనికీ పేరు సార్థకం. బ్రహ్మానందమని భావం.

ప్రజ్ఞా/ప్రాజ్ఞ : ప్రకృష్టమైన జ్ఞానం ప్రజ్ఞ. పూర్ణజ్ఞానం. ఇది కలవాడు ప్రాజ్ఞుడు. సుషుప్తిలోని జీవుడికి ప్రాజ్ఞుడని పేరు. అప్పుడతడు మూఢుడు కదా. ప్రాజ్ఞుడెలా అయ్యాడు. భూతవృత్తి లేదా భావి వృత్తి చెప్పుకోవాలన్నారు శాస్త్రకారులు. మొదట ఈశ్వరుడే వాడు. ముక్తుడైతే మరల ఈశ్వరుడే. కనుక ప్రాజ్ఞుడు. అదికూడా కాదు. సుషుప్తిలో ప్రజ్ఞేయమైన ప్రపంచం లేదు. అలాగని ఏదీ లేకపోలేదు. ప్రజ్ఞానముంది. జ్ఞేయం లేదు కాబట్టి అది పరిశుద్ధం. ప్రజ్ఞాన ఘనం. కనుక అప్పుడున్న జీవుడు ఈ దృష్టితో చూస్తే ప్రాజ్ఞుడే.

ప్రపత్తి : పొందటం. చేరటం. భజించటం. శరణు వేడటం. Surrender. 'యే యధా మామ్‌ప్రపద్యంతే.' ఎవరు ఎలాగ నన్ను శరణువేడుతారో అని అర్థం. అలాగే 'జ్ఞానవాన్‌మాం ప్రపద్యతే.' జ్ఞాని నన్ను పొందుతాడు. నా స్వరూపంతోనే ఏకమవుతాడని ఇక్కడ అర్థం.

ప్రపన్న : అలాంటి భక్తుడు జ్ఞాని He that embraces the divinity.

పంచాగ్నివిద్యా : అయిదు అగ్నులలో జీవుడు ఆహుతి అవుతూ పోతాడని వర్ణించే విద్య. డ్యు, ప్రర్జన్య, పృథివీ, పురుష యోషిత్తులని ఇవి ఐదు అగ్నులు. అగ్నులు కాకున్నా వీటిలో క్రమంగా ఆహుతి అవుతూ వస్తాడు కాబట్టి లాక్షణికంగా Metaphorical అగ్నులన్నారు వీటిని. మరణం మొదలు జననం వరకు జీవుడు చేసే ప్రయాణం ఇలా వర్ణించారు గృహస్థులకే. సన్యాసులకు లేదీ ప్రయాణం.

పంచత్వం : మరల పంచభూతాలలో కలిసిపోవటం. మరణమని అర్థం. మొదట పంచభూతాలు పంచీకృతమై శరీర మేర్పడింది. కనుకనే ప్రారబ్ధం తీరిన తరువాత మరలా పంచ భూతాత్మకంగానే మారిపోవాలిది.

పంచీకరణ : పంచభూతాలనూ ఒక్కొక్కటీ రెండేసి భాగాలు చేసి అందులో ఒకదాన్ని మరలా నాలుగు చేసి ఒక్కొక్కదాన్ని మిగతా భూతాలలో కలిపితే అది పంచీకృతమవుతుంది. అప్పుడే స్థూల ప్రపంచ సృష్టికి ఆస్కారం.

ప్రకరణ : Context. సందర్భం. ప్రస్తావించటం. Commencement.

ప్రాకరణిక : ప్రస్తావించబడ్డ విషయం. ఒక సందర్భానికి చెందినది.

ప్రాకృత : ప్రకృతికి సంబంధించినది. స్వాభావికమైనది Natural. సంస్కారం లేనిదని కూడా అర్థమే. Uncultivated. చదువు సంధ్యలు లేక మామూలుగా బ్రతికేవాడని కూడా అర్థమే. Ordinary Person పామరుడు.

ప్రాణ : ప్ర+అన. జీవం Life. ప్రాణ అపాన వ్యాన ఉదాన సమానాలని ఇవి ఐదు విధాలు. వీటికే పంచ ప్రాణాలని పేరు.

ప్రాతిభాసిక : ప్రతిభాసించేది. ఇది స్వప్నంలో అనుభవానికి వచ్చే ప్రపంచం. వ్యావహారికమైతే జాగ్రత్తులో, పారమార్థికమైతే సుషుప్తిలో. పోతే ప్రాతిభాసికం అనేది స్వప్నంలోనే దర్శనమిస్తుంది. జాగ్రత్తులోనే పుట్టలోని సర్పం పారమార్థికమైతే రజ్జువులోని సర్పం ప్రాతిభాసికం.

ప్రాతిస్విక : దేనిపాటికది. Individual. Particular. ప్రతి ఒక్కదానికీ చెందినదని అర్థం.

ప్రాతీతిక : ప్రతీతమయ్యే పదార్థం. Apparant. వాస్తవం కానిది. కేవల మాభాస.

ప్రాదేశిక : ఆయా ప్రదేశాలకు మాత్రమే చెందినది. Restricted to a Place. చాలా పరిమితమైనదని అర్థం.

ప్రాప్తి : ఒక పదార్థానికి ఉత్పత్తి తరువాత చెప్పవలసిన క్రియ. ఆప్తి అని కూడా పేర్కొంటారు. ఘటం ఉత్పన్నమైన తరువాత దానిని ఇంటికి తెచ్చుకోవటం లాంటిది. అంతేగాక ఒక సిద్ధాంతం ఒక చోట ప్రాప్తిస్తున్నదా లేదా అని చెప్పటంలో కూడా ఈ మాట కనపడుతుంది. అంటే అన్వయించటమని అర్థం. Application. ఒకటి లభించటం కూడా ప్రాప్తి క్రిందికే వస్తుంది.

ప్రాప్త : ఏది ప్రాప్తిస్తుందో అది. ప్రారబ్ధం కొద్దీ మానవుడి అనుభవానికి వచ్చే సుఖదుఃఖాదులు. లేదా యోగముంటే కలిగే అనుభవం.

ప్రాప్తప్రాప్తి : అద్వైతంలో రెండే రెండున్నాయి రహస్యాలు. ప్రపంచం లేకున్నా ఉన్నట్టు కనిపిస్తున్నది. కనుక దీనిని మరలా లేదని భావించటమే దీనిని త్రోసిపుచ్చటం. దీనికి పరిహృత హరిహారమని పేరు. అలాగే బ్రహ్మం ఉన్నా మనం లేదని భావించి మరలా దాన్ని ఉన్నదని అనుభవానికి తెచ్చుకుంటున్నాము. దీనికి ప్రాప్తప్రాప్తి అని పేరు.

ప్రబల : బలమైనది. సమర్ధమైనది. Efficient. ప్రమాణాలలో ఒకదానికంటే ఒకటి ప్రబలమైనప్పుడు అంతవరకూ సత్యమని నమ్మినది ప్రమాణాంతరం చేత ఆభాస అయిపోతుంది. ఏది ప్రబలమో అదే ప్రమాణంగా తీసుకోవలసి ఉంటుందని అర్థం.

ప్రాబల్య : సామర్థ్యం. పైన చెప్పుకున్న ప్రమాణాలలో ప్రబలమైన దానికున్న లక్షణం.

ప్రామాణిక : ప్రమాణ సిద్ధమైనది. Authoritative. Authentic.

ప్రాయ : తరచుగా. బాహుళ్యం. Frequency.

ప్రాయిక : బహుళమైనది. తరచుగా ప్రాప్తించేది. ఆనందమయ అన్నప్పుడు మయ అనే ప్రత్యయం తరచుగా ఆనందం అనుభవించే అర్థాన్ని మాత్రమే చెబుతుంది గాని పరిపూర్ణమైన అనుభవాన్ని కాదని సిద్ధాంతం చేశారు భాష్యకారులు.

ప్రాయశ్చిత్త : ఒక దోషంగాని, పాపంగాని చేసిన తరువాత పశ్చాత్తాపపడి దానికి తగిన పరిహారం చేసుకోవటానికి ప్రాయశ్చిత్తమని పేరు. దీనివల్ల పాపక్షయమవుతుందని నమ్మకం. పుణ్యకార్యాలు చాలావరకూ ఇలాంటి దృష్టితోనే సాగిస్తారు లోకులు.

ప్రాయణ : ప్ర+అయన. బయలుదేరి పోవటం. ప్రయాణం. ఇది జీవితంలో చేసేదికాదు. అవసానంలో అంటే మరణమని అర్థం. Departure from the world.

ప్రారబ్ధ : ప్రారంభించబడినది. త్రివిధ కర్మలలో ఒకటి. పూర్వజన్మలలో చేసినది వ్యక్తమై మనకీ వర్తమాన జన్మనిస్తే అలాటి కర్మకు ప్రారబ్ధమని పేరు. సంచితం నుంచి తయారవుతుంది కాబట్టి దీనికీ పేరు వచ్చింది. జీవన్ముక్తులను కూడా వదలిపెట్టదిది. 'ప్రారబ్ధం భోగతోనశ్యేత్‌' అనుభవంతో సమాప్తం కావలసినదే. వాడు పామరుడైనా పండితుడైనా అనుభవించిగాని దాని బాకీ తీర్చుకొనలేడు.

ప్రాసంగిక : ప్రసంగం అంటే సందర్భానికి తగినది ప్రాసంగికం. అంతేకాదు ప్రస్తుత విషయానికి అనుబంధంగా చెప్పుకునేది కూడా Accidental. Supplementary.

ప్రేక్షా : దృష్టి. ఆత్మజ్ఞానం.

ప్రేక్షావత్‌: అలాంటి దృష్టి కలవాడు. మేధావి. ముఖ్యంగా ఆత్మజ్ఞాని అని అర్థం.

ప్రేత : ప్రయాణమై పోయినవాడు. Departed Soul. మరణించిన జీవి. ఇహంలో కాకున్నా పరంలో ఎక్కడో తప్పకుండా ఉంటాడని కర్మఫలశేషం అనుభవించటం కోసం మరలా జన్మించి తీరుతాడని ధర్మపురుషార్థం మనకు చెప్పే రహస్యం.

ప్రేత్య : దేహాత్మాభిమానం వదలుకొని దానిలోనుంచి బయటికి రావటం. జీవన్ముక్తి అంటే ఇదే. దేహం లేకపోవటం కాదు. ఉన్నా దానిని నేను అని అభిమానించక పోవటమే. 'ప్రేత్య అస్మాత్‌లోకాత్‌అమృతా భవంతి.' లోకమంటే ఇక్కడ దేహమని అర్థం. దీనిలో నుంచి బయటపడ్డవాడు అమృతుడౌతాడని ఉపనిషత్తు ఘంటాపథంగా చెబుతున్న మాట. ప్రేత్య అంటే ఇక్కడ బయటపడి అని అర్థం.

ప్రేప్సా : 'ప్రాప్తు మిచ్ఛా.' ఒకటి పొందాలనే కోరిక. దీనికే కామమని ఆస్థ అని గర్థి అని పేరు పెట్టారు. అవిద్యవల్ల తనకు భిన్నమైన జగత్తు కనిపిస్తే కామం దాన్ని పొందే ప్రయత్నం మనచేత చేయిస్తుంది. ఇదే కర్మకు దారితీసి సంసారబంధం ఏర్పడింది జీవుడికి.

ప్రేయస్‌: ప్రియ Positive. ప్రేయస్‌ Comparative ప్రియమైన దానికన్నా చాలా ప్రియమైనది అని అర్థం. ప్రాపంచికమని లాక్షణికార్థం. ఈ ప్రపంచ విషయాలు మనకు ప్రియమైనవే కాని హితమైనవి కావు. మొదట మేలుగా కనిపించి తరువాత కీడు చేసేది ప్రియం. మొదట కీడుగా కనిపించి పోనుపోను మేలు చేసేది హితం. ప్రియమే ప్రేయస్సు. పోతే దీనికి భిన్నంగా హితమైనదేదో అది శ్రేయస్సని పేర్కొన్నారు. ప్రేయస్సు ప్రాపంచికమైతే శ్రేయస్సు పారమార్థికం.

ప్రేరణ : చోదన. పురికొల్పటం. పురమాయించటం. శాస్త్రం చెప్పిన విధులన్నీ ప్రేరణలే. ముందుకు త్రోయటమని కూడా అర్థముంది. ఏదో ఒక మహాశక్తి లోపల కూర్చుని మనస్సు మొదలైన వాటన్నిటిని ప్రేరణ చేస్తే అవి వాటివాటి విషయాల మీద పోయి వాలుతున్నాయని చెబుతున్నది శాస్త్రం.

ప్రోక్త : ప్రవచనం చేయబడినది. Taught. బోధించబడినది. Instructed.

పారిప్లవ : పైపైన తేలిపోవటం అని శబ్దార్థం. కాగా కర్మచ్ఛిద్రాలని కొన్ని ఉన్నాయి. యజ్ఞయాగాదులలో ఒక కర్మ చేస్తున్నప్పుడు ఏర్పడే విరామానికి ఛిద్రమని Gap. Interval. పేరు. అలాంటప్పుడు ధార్మికమైన ఆధ్యాత్మికమైన బోధలెవరైనా చేస్తుంటే వినటం ఒక అలవాటు. అది ఆయా కథల రూపంగా చెప్పినా శ్రవణం చేసినా వాటికి పారిప్లవాలని శాస్త్రం పెట్టిన సంజ్ఞ. అసలు విషయాని కదనంగా పైపైన చెప్పుకొనే ఉదంతం కాబట్టి దీనికీ పేరు సార్థకంగా ఏర్పడింది.

ప్రశ్నోపనిషత్తు : పది ఉపనిషత్తులలో ఇది నాలుగవది. ఇందులో ఆరు ప్రశ్నలు వస్తాయి. ఆరుగురు మహర్షులు వేస్తారు. పిప్పలాదుడనే బ్రహ్మవేత్త ఆరింటికీ ఆరు సమాధానాలిస్తాడు. ఆరవది బ్రహ్మానుభవానికి సూటిగా దారిదీసే ప్రశ్న. దానికి ఆయన ఇచ్చినది కూడా అంత సూటియైన సమాధానమే. షోడశకళ పురుష తత్త్వాన్ని నెపంగా చేసుకొని నడుస్తుందీ ప్రశ్నోత్తర సరణి. ఇలాంటి ప్రశ్నల మూలంగా తత్త్వనిర్ణయం జరిగింది కాబట్టి దీనికి ప్రశ్నోపనిషత్తని నామధేయం.

పాంచభౌతిక : పంచభూతాలకు చెందినది. వాటితో తయారైనది.

ఫల : ఒక కర్మకుగాని జ్ఞానానికి గాని కలిగే ప్రయోజనం Result. ఫలితం. Consequence కర్మ ఫలమంటారు. లేదా జ్ఞానఫలమంటారు. కర్మఫలం స్వర్గాదిలోక ప్రాప్తి అయితే, జ్ఞానఫలం సాక్షాత్తూ మోక్షమే. భాష్యకారులు దీనికొక చమత్కారమైన అర్థం కూడా చెప్పారు. 'ఫల్గుతయా లీయతే ఇతి ఫలం.' ఫ అంటే ఫల్గు అని ల అంటే లయమని అర్థమట. ఫల్గు అంటే నిరుపయోగమై, లయమంటే నశించిపోయేది. అంటే ఒక జీవన్ముక్తుడు లౌకికంగా ప్రారబ్దం కొద్దీ ఏ కార్యం చేసినా అది నిరుపయోగమే. ఎప్పటికప్పుడు నశించేదే. అతనికి బంధాన్ని ఇవ్వదు. వాడి విషయంలో అది నిష్ఫలమని భావం.

ఫల్గు : ముందు చెప్పినట్టుగా ఫల్గు అంటే వ్యర్థం. నిష్ప్రయోజనం Effectless. Useless.

ఫణితి : మాట. శబ్దం. చెప్పటం. చెప్పే బాణి. Expression. Style.

ప్రతిపాదన : ఒక విషయాన్ని చక్కగా వర్ణించి చెప్పటం. సహేతుకంగా నిరూపించటం.