క్షతం నుంచి మనమందరమూ మనలను కాపాడుకోవలసిందే. క్షతమంటే దెబ్బ. అది ఈ సంసారమే. దీని నుంచి మనలను మనం రక్షించుకోవాలంటే మనకూ కావాలి. ఏమిటి. రథాలూ అశ్వాలూ గజాలూ. మన చక్షురాది ఇంద్రియాలే అశ్వాలు. ఇంద్రియాణి హయానాహుః అని కఠోపనిషత్తు చెబుతున్నది. ఆశు గచ్ఛతీతి అశ్వః అని వ్యుత్పత్తి. అతి వేగంగా పరుగెత్తేదేదో అశ్వం. అది మన ఇంద్రియాలే. మనమెంత బిగబట్టినా శబ్ద స్పర్శాదుల మీదికి పరుగెడుతుంటాయి. అవి ముందున్నాయి మనకు. అశ్వపూర్వాం. అందుకే ప్రత్యఙ్ముఖంగా గాక పరాఙ్ముఖంగా పరుగు దీస్తుంటాయి. అలాగే రధ మధ్యాం. రధ మంటే మన శరీరం. శరీరం రధమేవతు అని గదా ఉపనిషత్తు. ఇంద్రియాలనే గుఱ్ఱాలీడ్చుకు పోతుంటే ఇది కదలి పోతుంటుంది. అందుకే వాటి వెనకాల మధ్యలో ఉంటుంది శరీరం.
పోతే హస్తినాద ప్రబోధినీం ఆ శరీరం కన్నా వెనకాల ఉంది. హస్తి ఏనుగు. ఏనుగు మన అహంకారమే. ఏన్గు దిన్నవాడు ఎంత సుజ్ఞానిరా అంటే మానవుడి అహం కార మనే అర్థం. అది శరీరానికి వెనకాల ఉండి శరీరాన్ని మమకారంతో చూస్తున్నది. దానికంటే ముందున్న ఇంద్రియాలనే అశ్వాలు దాన్ని ఈడ్చుకుపోయి విషయానుభవ మిస్తున్నాయి జీవుడికి. ఇదే జీవుడి కున్న సంసార బంధం.
Page 19
