ఆత్మసంయమ యోగము
భగవద్గీత 
కొంత వైరాగ్యం పాటిస్తూ తద్వారా మిగిలిపోయిన కాలం వృధా చేయక ఆత్మాభ్యాసం సాగించటం మంచిది. అదే మహర్షి హృదయమని నా భావన. ఇంకొక సూక్ష్మమేమంటే అభ్యాసం ఆవరణ దోషానికీ వైరాగ్యం విక్షేప దోషానికీ జవాబు చెబుతాయనే దృష్టితో పేర్కొన్నారు రెండింటినీ. దీని కుపోద్బలకంగా భగవత్పాదులు కూడా ఈ భావమే బయట పెడుతున్నారు భాష్యంలో. అభ్యాసో నామ సమాన ప్రత్యయా వృత్తి శ్చిత్తస్య. ఆత్మకు సజాతీయమైన భావన చేస్తూ పోవట మభ్యాసమట. అలాగే వైరాగ్యేణ గృహ్యతే విక్షేపరూపః ప్రచార శ్చిత్తస్య. విక్షేపాన్ని మనసుకు రాకుండా చేయటమే వైరాగ్యమట. ఈ రెండు మార్గాలలో కృషి చేస్తే మనసును నిరోధించే మహత్తరమైన బలమేర్పడుతుంది సాధకుడికి. సందేహం లేదని హామీ ఇస్తున్నాడు పరమాత్మ.
అసంయతాత్మనా యోగో దుష్ప్రాప ఇతి మే మతిః |
వశ్యాత్మనా తు యతతా శక్యోఽవాప్తుముపాయతః || 36 ||
మొత్తానికి ప్రయత్నమనేది ఆవశ్యకం. సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన అన్నారు. ప్రయత్నం చేయకుండా ఏ ఫలితమూ దానిపాటికది వచ్చి ఒళ్లో బడదు. నహి సుప్తస్య సింహస్య - ప్రవిశంతి మృగా ముఖమ్ అని నీతి శాస్త్రం బోధిస్తున్నది. నిద్రించే సింహం నోట్లో మృగాలు తమంత తాము వచ్చి ప్రవేశించవట. అలాగే అసంయతాత్మనా - అభ్యాస వైరాగ్యాలతో మనస్సును వశం చేసుకోకపోతే యోగో దుష్ప్రపః
Page 525
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు