జ్ఞాన యోగము
భగవద్గీత
నిరాశీర్యత చిత్తాత్మా - త్యక్త సర్వ పరిగ్రహః - చిత్తమూ ఆత్మా రెండూ వాడి వశంలో ఉంటాయి. చిత్తమంటే అంతఃకరణం. ఆత్మ అంటే కార్యకరణ సంఘాత మీ శరీరమన్నారు భాష్యకారులు. ఇవి రెండే కర్తలే కర్మకైనా. కేవల చిద్రూపమైన ఆత్మ కాదు. అవి కూడా నిరాశీ-ఏ కోరికా లేకుండా పనిచేస్తుంటాయి. అంతేకాదు. బాహ్యమైన పరిగ్రహం సామగ్రి కూడా ఏదీ అక్కడ లేదా జ్ఞానికి. ఉన్నా అది తన చైతన్యానికి బాహ్యంగానే చూస్తుంటాడు. ఇంత నిర్లిప్తంగా శారీరం కేవలం కర్మ కుర్వన్ – కేవలం శరీరం నిలవటానికెంత మాత్రం చాలునో అంత మాత్రమే పెట్టుకొని చేస్తుంటాడా కర్మ. ఇలా ఆ కొంచెం కర్మా చేస్తున్న మాత్రాన నాప్నోతి కిల్బిషమ్. కర్మ ఫలమాలిన్యం వాడి నంటదు. ఫలకామన లేకుండా గదా చేస్తున్నాడు. ఎలా అంటుతుంది. మరి ఆ చేయటమే అదొక యాంత్రికమైన చేష్ట అని ముందే చెప్పాము. ఒక యంత్రం తిరుగుతుంటే దానికా క్రియ గాని దాని ప్రయోజనం గాని ఎలా సోకదో అలాగే దీనికీ.
ఇదే భగవత్పాదులు తన స్వానుభవాన్ని ఆవిష్కరిస్తూ వర్ణిస్తున్నారు. అహం కరోమీతి అభిమానవర్జితః శరీరాది చేష్టామాత్రం లోక దృష్ట్యా కుర్వన్ నాప్నోతి కిల్బిషమ్ - భిక్షాటనాది కర్మ లాచరిస్తున్నా జ్ఞాని అది ఒక కర్మగా చూడడు. కాగా కర్మకు తాను కర్త అనుకోడు. అలా అనుకొనేవారు వాడికి మారుగా లోకులని చెబుతారు భగవత్పాదులు. కామః కర్తా నాహం కర్తా అన్నట్టు వాడికి తన ఉపాధులే కర్తగాని తాను కర్త గాదు. అంత అంటీ ముట్టకుండా జరుగుతుంది వాడి దైనందిన జీవితం.
Page 328