Index

సాంఖ్య యోగము భగవద్గీత

రెండు విషయాలు వేర్వేరుగా విభజించి చూపుతున్నది. ఇలా ఆరంభంలోనే వేరు చేసి చూపితే ఇక అంతం దాకా ఎక్కడ ఏది వర్ణించినా పరవాలేదు. అది ఎందులో ఏది చేర్చుకోవాలో తెలుసుకొంటూ ముందుకు సాగి పోగలడు సాధకుడని స్పష్టంగా సెలవిచ్చారు భాష్యకారులు.

  ఇక ఈ శ్లోకంలో చేసిన ఆ విభాగమేమిటో అది ఎలాటిదో పరిశీలిద్దాం. సాంఖ్యమనీ యోగమనీ రెండు మాటలు దొర్లాయి ఇందులో మొదటిసారిగా వినిపిస్తున్నాయి ఈ మాటలు రెండూ భగవద్గీతలో. సాంఖ్య మేమిటి. యోగమేమిటి. ఇది కొంచెం మనలను తికమక పెట్టే భాష ఇందులో ఇమిడి ఉన్న సంకేతం తరువాత అర్జునుడర్ధం చేసుకోలేక అడిగితే భగవానుడే వివరిస్తాడు కర్మయోగమనే తృతీయాధ్యాయంలో. జ్ఞానయోగేన సాంఖ్యానాం - కర్మయోగేన యోగినా మని స్పష్టం చేస్తాడు. ఇంతకూ సాంఖ్యమంటే జ్ఞానం - యోగమంటే కర్మ. సాంఖ్యం యోగ మనేవి రెండూ ఆ రెండింటికీ పర్యాయ పదాలు. అంతకన్నా మరేదీ లేదు.

  అప్పటికి సాంఖ్యం యోగమంటే మనం గాబరా పడనక్కర లేదు. జ్ఞానం కర్మ అని అర్ధం చేసుకొంటే చాలు. ఇందులో ఏషాతే భిహితా సాంఖ్యేబుద్ధిః - యోగే త్విమాంశృణు - ఇంతవరకూ అర్జునా నీకు నేను వర్ణిస్తూ వచ్చింది సాంఖ్యబుద్ధి. అంటే ఆత్మజ్ఞానం. పోతే ఇక మరొక బుద్ధి కూడా నీకు అందిస్తున్నాను. అది కర్మబుద్ధి. అంటే కర్మకు సంబంధించిన జ్ఞానం. అయితే ఇది కూడా ఏమీ తక్కువది గాదు. బుద్ధ్యాయుక్తో యయాపార్ధ - కర్మబంధం ప్రహాస్యసి. ఈ కర్మబుద్ధిని నీవవలంబించినా

Page 129

బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు