అది బింబమైతే దాని ప్రతిబింబమే మన మనసులో ఏర్పడే వృత్తి. ఇదే బింబం కాదు. ఈ ప్రతి బింబాన్ని బట్టి ఆ బింబమెక్కడ ఉందో అన్వేషిస్తూ పోవాలి. అప్పుడే దాన్ని మనం చూడగలం. ప్రస్తుతం మీరు చెప్పేది చాలా విడ్డూరంగా కనిపిస్తుంది. ఆత్మా కార వృత్తి అంటున్నారు. ఈ వృత్తే ఆత్మ ఎలా కాగలదు ? వృత్తి మానసికం. ఆత్మ తద్వి లక్షణం.
ఇది ప్రతి ఒక్కరికీ పట్టుకున్న సందేహం. దీనికి సమాధాన మేమంటే లోకం లాంటిది కాదిక్కడ వ్యవహారం. లోకంలో వస్తువెక్కడో ఉంటే దానికి చెందిన భావం మాత్రమే మనసులో ఏర్పడుతుంది. రెంటికీ ఎంతో కొంత దూరముంటుంది. కనుక ఇదే అది కాదు. పోతే ఇక్కడ వస్తువేదో కాదు. సచ్చిత్తులని చెప్పాము. అది సామాన్య రూపం గనుక లోపల వెలపల అనే తేడా లేకుండా సర్వత్రా వ్యాపించి ఉంది. అలాంటప్పుడు తదాకారమైన జ్ఞానానికి భిన్నంగా అది ఇక ఎక్కడ ఉండగలదు పైగా జ్ఞేయం కాదది. కేవలం జ్ఞానమే. నిరాకారం గనుక సర్వవ్యాపకం. సర్వ వ్యాపకమనే వృత్తే మనకేర్పడే వృత్తి కూడా. అలాంటప్పుడు రెండు వ్యాపకాలెలా ఉండగలవు? రెండూ కలిసి ఒకటే కావలసి ఉంది. ప్రమాణమైన వృత్తికి భిన్నంగా ప్రమేయమైన ఆత్మ లేదు. అది ప్రమేయం కాదు కూడా.
కనుకనే ఆత్మాకారమైన వృత్తి అఖండమని పేర్కొనటం. అఖండమైన జ్ఞానమే కదా ఆత్మ. అంచేత ప్రమాణమైనా అదే ప్రమేయమైనా అదే. తానే ప్రమాణమై తానే దానికి ప్రమేయమై తన్ను తానే పట్టుకుంటున్నది. ‘ధ్యానే నాత్మని పశ్యంతి - కేచిదాత్మాన మాత్మనా' అని శాస్త్రం చెపుతున్నది. తానే అని తెలియక తన స్వరూపాన్ని వృత్తి జ్ఞానమనే ప్రమాణంతో అన్వేషించి అన్వేషణ పూర్తి అయ్యే సరికి అది తానేనని గ్రహించటమే చివర కద్వైత సాధన.
Page 143
