ప్రతి ఒక్కటీ లోకంలో సామాన్య విశేషాత్మకంగానే దర్శన మిస్తుంటుంది. చిత్రమేమంటే ఈ సామాన్య విశేషాలకు నిలకడలేదు, ప్రతిదీ క్రింది దానికి సామాన్యమైతే పై దానికి విశేషమౌతూ పోతుంది, ఘటశరావాదుల దృష్ట్యా పృధివి సామాన్యమైతే మహాభూత దృష్ట్యా పంచ భూతాలలో అది మరలా ఒక విశేషం. కారణం సామాన్యమైతే కార్యం దానికి విశేషమని గదా ఇంతకు ముందు పేర్కొన్నాము. దీన్ని బట్టి పృధివి కూడా జలమనే భూతానికి కార్యం గనుక అదీ విశేషమే. అది కూడా తేజస్సుకు కార్యం గనుక తేజస్సు దృష్ట్యా విశేషం. తేజస్సు దానికి సామాన్యం. అలాగే ఆ తేజస్సు వాయువనే సామాన్యానికి విశేషమైతే వాయువు కూడా ఆకాశానికి విశేషం అవుతుంది. పోతే ఆకాశమిక దేనికీ విశేషం కాదని మనకు తోచవచ్చు. కాని అది కూడా ఒక కారణానికి కార్యమే. అదేదో కాదు దానికి సాక్షియైన చైతన్యమే. చైతన్యం ఇది ఆకాశమని గుర్తించినప్పుడే దానికి అస్తిత్వం. కనుక మిగతా భూతాలలాగే ఆకాశానికి కూడా స్వతంత్రమైన అస్తిత్వం లేదు. స్వతస్సిద్ధమైనది చైతన్య మొక్కటే. అది తనకు తాను ఉన్నానని భావిస్తూ తాను గ్రహించే మిగతా పదార్థాలన్నింటినీ ఉన్నాయని గ్రహిస్తున్నది. కనుక స్వతః ప్రమాణమైన ఈ చైతన్యమే మహా సామాన్యం. దాని కతీతమైనది మరేదీ లేదు కాబట్టి అది దేనికీ విశేష మనిపించుకోదు. మీదు మిక్కిలి దానిలో నుంచే ఆకాశాదులైన కార్యాలన్నీ ఏర్పడవలసి ఉంది గనుక అన్నీ దాని విశేషాలే. అంటే దాని దృష్ట్యా సామాన్య. విశేష రూపంగా విభక్తమై కనిపించే ప్రపంచమంతా విశేషమే. అన్నిటికీ కలిపి అది ఏకైకమైన కారణం గనుక మూల కారణమని- సామాన్యం గనుక మహా సామాన్యమని వేదాంతుల పరిభాష.
Page 126
