అద్వైత విజ్ఞాన సారము
సృష్టిలో మానవుడు విశిష్టుడైతే మానవుడిలో అతని జ్ఞానం ఉత్తమమైతే ఆ జ్ఞానంలో ఉత్త మోత్తమం అద్వైత విజ్ఞానం. అద్వైతం, ద్వైతం రెండూ అన్న దమ్ముల లాగా ప్రతి పదార్ధంలోను మనకు ప్రత్యక్ష మౌతాయి. సామాన్య జ్ఞానం అద్వైతమైతే విశేష జ్ఞానం ద్వైతం. సామాన్యానికి కారణమని పేరు. అందులో నుంచి వచ్చిన విశేషానికి కార్యం అని పేరు. కారణమే కార్యానికి మూల పదార్థం. కార్యాల నేకమైతే వాటికి కారణమైన ఈ సామాన్యం ఏకం. ఈ ఏకమైన సామాన్యమే అనేకంగా కనిపించే విశేషాల నన్నింటినీ వ్యాపించి ఉంటుంది. ఈ వ్యాప్తికే అన్వయమని అనువృత్తి అని పేర్లు. వీటికి భిన్నంగా విశేషాలు ఎక్కడికక్కడ ఒక దాని కొకటి వేర్వేరుగా కనిపిస్తాయి గనుక వాటికి వ్యతిరేకమని వ్యావృత్తి అని పేరు పెట్టారు. వ్యాపకం గనుక నిజానికి సామాన్యమే ఉన్న పదార్ధం. అందుకే దానిని వస్తువన్నారు. వస్తువంటే ఏది ఉన్నదో అది. ఈ వస్తువే సామాన్యం. అదే దాని స్వభావం వల్ల సనండి మన అజ్ఞానం వల్ల ననండి విశేష రూపంగా భాసిస్తున్నది. దీనినే ఆ భాస అని వ్యవహరిస్తారు. విశేషాలన్నీ సామాన్యం తాలూకు ఆభాసలే. అంత మాత్రాన ఆభాస అనేది తన పాటికి తాను స్వతంత్రంగా ఉన్న ఒక పదార్ధమని భావించరాదు. స్వతస్సిద్ధమైనది సామాన్య రూపమైన వస్తువే. సామాన్యంగా ఉంటూనే అది విశేష రూపంగా కూడా భాసిస్తున్నది. ఇది సామాన్య రూపం గానే సత్యం. విశేష రూపంగా అయితే సత్యం కాదు అనృతం. ఉదాహరణకు ఘట శరవాదులు సామాన్య రూపమైన మృత్తికగా చూస్తేనే సత్యం గాని మృత్తి కను తప్పించి వాటిపాటి కవి ఉన్నాయని ఎంత భావించినా అసత్యమే.
Page 125
