సంకేతవాదము
శ్రీమత్ భాగవత సామ్రాజ్యము 
మౌనవ్రతధారి అయిన ఆ మహర్షి పలకకపోతే ఊరకపోక అక్కడ పడి ఉన్న ఒక మృత సర్ప కళేబరాన్ని అతని మెడలో వైచి వెళ్లిపోతాడు. ఏమిటీ చర్య. ఈ పనికి మాలిన చేష్ట. పరీక్షిత్తులాటి వాడు చేయవలసిన కార్యమా ఇది. పరీక్షిత్తు చేశాడని గాదు. చెందాడని గాదు. ఎంత పరీక్షా దక్షుడైనా ఎంత విచక్షణ జ్ఞానమున్నవాడైనా ఒక్కొక్కప్పుడు బుద్ధి పెడతల పడుతుంది. అప్పుడేమి చేసేదీ వాడికే తెలియదు. అందుకే ఎంత ధార్మికుడైనా బహు జాగ్రత్తగా ఉండాలి మానవుడు. ఋణశేషం శత్రు శేషమన్నట్టు అధర్మాన్ని ఎప్పుడూ ఉపేక్షించరాదు. ఉపేక్షిస్తే విస్ఫులింగ మాత్రంగా కనిపించే అదే కాలాంతరంలో మహాజ్వాలగా మారి మనలను కాటు వేస్తుంది. అది మనం కొనితెచ్చుకొన్న మహాపరాధమవుతుంది.
ప్రస్తుతం పరీక్షిత్తు కొని తెచ్చుకొన్న దిదే. చేసిన గాని పాపములు చెందవని గదా కలిని ఉపేక్షించాడు. అది తాను చేయనే చేశాడు. అక్కడా ఇక్కడా ఉండవచ్చు నని అనుజ్ఞ ఇచ్చేసరికి ఎక్కడో గాదు వాడు. శివుడికి శని పట్టినట్టు తనలోనే వచ్చి ప్రవేశించాడు. వేటాడటాని కడవికి తీసుకువచ్చాడు. అపరిమితమైన దాహం పుట్టించాడు. నీళ్లకోసం శమీకుడి దగ్గరికే తెచ్చాడు. లేకుంటే అంత పెద్ద చక్రవర్తి కెక్కడా నీరు లభించకపోవటమేమిటి. కర్మం చాలక ఆయన సమయానికి మౌనవ్రతుడే అయి కూచున్నాడు. లేకుంటే మాటాడి కావలసినది ఇచ్చి పంపేవాడు గదా. అప్పటికీ ఊరకపోయి ఉంటే బాగుండేది. కలిప్రేరణ ఎలా పోనిస్తుంది. సర్ప కళేబరాన్ని ఆయన కంఠానికి తగిలించేట్టే చేసింది. సమయానికక్కడే ఉండాలా అది. ఉన్నా దానినాయన మెడలో వేయాలని బుద్ధి పుట్టాలా ఆ రాజుకు. అదంతా కలి ప్రభావమే. ఏ కలి తన్ను ఏమీ చేయడని నిర్లక్ష్యం చేశాడో ఆ కలే చాప క్రింద నీళ్లలాగా ఆయన కొంప తీశాడు. ఎక్కడో లేదు కలి అనేది. మన బుద్ధులలోనే ఉంది. అదే మన చేష్టలలో తొంగి చూస్తుంది. అన్ని అనర్ధాలూ తెచ్చి పెడుతుంది.
అంతేకాదు. ఆయన శమ ప్రధానుడే ఆ శమీకుడు. శమీ వృక్షంలాగా పవిత్ర చరిత్రుడు. శమ దమాది సంపన్నుడు. అందుకే ఆయనను శమీకుడన్నారేమో. స్వభావానికి తగినట్టు ఆయన ఊరకే ఉన్నాడు. ఆ చర్య జరగక ముందెలా ఉన్నాడో జరిగినప్పుడూ అలాగే ఉన్నాడు. భావ వికార మేమాత్రమూ కనపరచలేదు. ఆరూఢుడైన వాడి లక్షణమది. “ఆ రూఢస్యచ తస్యైవ శమః కారణ ముచ్యతే” అని
Page 74
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు