ఉత్తరార్ధము - ఆరోహణ క్రమము
స్ఫురణమే ఆత్మ అంటే. కనుక ఆ బ్రహ్మానికీ ఈ ఆత్మకూ తేడా లేదని తెలిసిపోతున్నది. కేవలం నేననే భావంతో ఒక దాన్ని గ్రహించే స్ఫురణే కాబట్టి బ్రహ్మమే ఆత్మ.
అలాగే ఆత్మే బ్రహ్మం. ఆత్మ అంటే ఇప్పుడీ శరీరంలో నేనునేనని స్పందించే చైతన్యమే గదా. అది ఈ జడమైన శరీరం కాదు. ప్రాణం కాదు. తుదకు మనసు కూడా కాదు. అవన్నీ నేనని స్ఫురించటంలేదు. పైగా ఇదీ ఇదీ అని మాత్రమే నాకు స్ఫురిస్తున్నాయి. నాకు స్ఫురించేవి నేనెలా కాగలవు. అంచేత శరీరంలో నియంత్రిత మైనట్టు భావించబడుతున్నా జ్ఞాన రూపుడను కనుక నేను శరీరం లోనే ఇమిడి పోను. నిరాకారుడను గనుక ఆకాశం లాగా సర్వత్రా ఉన్నవాడనే.
ఈ విధంగా బ్రహ్మా- ఆత్మ రెండూ నిరాకారమూ సర్వగతమూ అయినప్పుడు రెండూ ఒకదాని కొకటి భిన్నమెలాకాగలవు. భిన్నంకాకుంటే రెండింటికీ ఏకాత్మ భావమే ఏర్పడుతున్నది. శరీరం వెలపల ఉంటే బ్రహ్మమనీ లోపల ఉంటే ఆత్మ అనీ ఒకే చైతన్యం కేవలం రెండుగా విభక్తమైనట్టు కనిపిస్తున్నది మనకు. ఈ దృష్టిని బట్టే అది పరోక్షమనీ ఇది అపరోక్షమనీ ప్రవాద మేర్పడింది లోకంలో. వాస్తవంలో రెండూ కలిసి ఒకే తత్త్వం. అది మన కపరోక్షం.
దీనినే వేదాంత శాస్త్రంలో మహా వాక్యమని వర్ణిస్తారు. జీవేశ్వరుల కిద్దరికీ ఐక్యాన్ని చెప్పే వాక్యానికి మహా వాక్యమని పేరు. అది ఎలా సంభవమో విభజించి నిరూపించే దానికి అవాంతర వాక్యమని పేరు. మొదటి దాన్ని వాక్యార్థమనీ-రెండవదాన్ని
Page 92
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు