పూర్వార్ధము - అవరోహణ క్రమము
కనిపిస్తున్నది. అలా ఖండమైన ఆత్మ చైతన్యమే మానవుడి మనస్సు. నిజానికిది జ్ఞానాత్మకమే అయినా పరిపూర్ణమైనది కాదా జ్ఞానం. నానా విధమైన వృత్తుల మూలంగా పరిచ్ఛిన్నమైపోయింది. నామ రూపాలకు చెందిన వృత్తులు ప్రతి క్షణమూ వందలు వేలు పుడుతుంటాయి. గిడుతుంటాయి. తరంగాలకు సాగరంలాగా ఇలాంటి వృత్తులన్నింటికీ రాశిలాంటిది మనస్సు.
ఈ మనస్సు లోనే వచ్చి ప్రవేశించందా ఛిచ్ఛక్తి సాక్షాత్తుగా. చింతామణి గృహాంతస్ధా అని ఇంతకు ముందే కదా వర్ణించి చెప్పాము. సర్వగత అయి కూడా ఆ దేవి మానవుల మనస్సు లోనే ఎక్కువగా ప్రకటమై కనిపిస్తుంది. కాని వేల కొలది మానవులలో ఎవడో ఒక డుంటాడు దాని నిదమిత్థమని గ్రహించ గలవాడు. తతిమా వాళ్ళంతా ఎంత విద్యా వంతులైనా కేవలం మూఢులే. మనసు శ్రేయస్సాధన మైకూడా మన అనభిజ్ఞత వల్ల అది ప్రేయస్సాధనంగానే మిగిలి పోతున్నది. అలాటి అనభిజ్ఞులకా దేవి మనసనే దాని నొక ఇక్షు కోదండంగానే చూపుతుంటుంది. ఇక్షు కోదండమంటే చెరకు గడ. మనసే ఒక చెరకు చెరకు లాగా రుచికరమే అయినా కోదండం గనుక భయంకరం. కోదండమంటే ధనుస్సు గదా భయంకరం గాక ఎలా పోతుంది. చెరకు లాగా మనస్సుకు కూడా ఎన్నో పర్వాలున్నాయి. పర్వమంటే గణుపు మనసు లోకలిగే వృత్తులే దాని గణుపులు. ప్రతి పర్వ రసోదయమన్నారు. చెరకులో గణుపు గణుపుకూ రుచి మారుతూపోతుంది. ఆస్వాదించే కొద్దీ అభిలాష పెరుగుతూ పోతుంది. అలాగే మనోవృత్తులు కూడా అనుభవానికి వచ్చే కొద్దీ ఇంకా అనుభవించాలనే కాంక్ష ఎక్కువౌతుంది. తృష్ణ అనేది
Page 59
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు