ప్రతి చెట్టునూ- ప్రతి పిట్టనూ బ్రతిమాలుతూ పోతాడు రాముడు. కింధావసి ప్రియేదూరం- తిష్ఠ తిష్ఠ వరారోహే- దూరంగా వెళ్లుతావేమి - నిలునిలు అని ఆవిడను చూచినట్టుగానే కలవరిస్తాడు. అనవసరంగా అందరిమీదా కోపం చేసుకొంటాడు. పాపం జటాయువు తనకు తోడ్పడబోయి ప్రాణాలు కోలుపోయే దశలో ఉంటే తన సీతను చంపిందని ఆగ్రహిస్తాడు. ఇక వాలి వధానంతరం వర్షాకాలం నాలుగు మాసాలూ ఋశ్యమూకం మీద నాలుగు యుగాలుగా గడిపాడా మహానుభావుడు. ఎక్కడ చూచినా సీతే. ఏది ఆలోచించినా సీతే. ఏది మాట్లాడినా సీతే. జంటగా తిరిగే పక్షి మృగాదులను చూచి అసూయ పడతాడు. చెట్లూ చేమలూ చూచి చీదరించుకొంటాడు.
ఏమిటీ వ్యవహారం. ఏమిటీ ఉన్మాదం. ఇలాంటి కామోన్మాదం తమ్ముడు లక్ష్మణుడికే లేదే. తన కుండటం ఎంత శోచనీయం. వాడు తన భార్యనే వదిలివచ్చి తనకు సేవ చేస్తున్నాడు. కలలో కూడా అనుకోటం లేదు తన ప్రియురాలిని. ఈయన కెందు కింత ఆరాటం. ఇంత తపన. అందుకేనేమో అప్పుడప్పుడు లక్ష్మణుడే ఆయనను మందలిస్తూ వచ్చాడు. సంస్తంభ రామ భద్రంతే-మాశుచః పురుషోత్తమ-నేదృశానాం మతిర్మందా-భవత్యకలుషాత్మానాం-మీలాంటి పెద్దలిలా బాధపడరాదు. బెంబేలు పడరాదు. మనసు కొంచెం చిక్కబట్టం డన్నయ్యా - పురుషోత్తముడవు గదా నీవు. త్యజ్యతాం కామ వృత్తత్వం - మహాత్మానం-కృతాత్మాన - మాత్మానం నావబుధ్యసే - కామోద్రేకాన్ని విడిచిపెట్టు. మహాత్ముడవయి కూడా నిన్ను నీవు తెలుసుకోలేక పోతున్నావేమిటి. వినయంగా చెప్పినా ఎంత ఘాటుగా చెప్పాడో చూడండి. లక్ష్మణుడు. లక్ష్మణుడేమిటి - ఆఖరుకు వానర జాతిలో పుట్టిన సుగ్రీవుడు కూడా చీవాట్లు పెట్టవలసి వచ్చిందాయనను. అలం వైక్లబ్య మాలంబ్య-ధైర్య మాత్మగతంస్మర - దైన్యాన్ని వదిలి ధైర్యాన్ని అవలంబించు రామా.
Page 76
