రామవేషం వేసుకొని ధర్మ పురుషార్ధాని కుచితంగా ఒక ఉత్తమ మానవుడిగా ఉత్తమ ధర్మాలను ప్రవచించాడు లోకానికి. లోకం కోసమేగాని ఈ వ్యవహారం తనకోసంగాదు. నానవాప్త మవాప్తవ్యమని ఏ కోరికా లేనివాడికి ఏ వ్యవహారం గానీ ఏముంది. అయినా వ్యవహరించాడంటే అది మనబోటి జీవకోటి కోసమే. ఒకచోట బయటపడి - మరొకచోట పడక - ఇంతే తేడా. పడనిచోట కూడా అంతరాంతరాల్లో దాగి ఉన్నదిదే. ఆంతర్యాన్ని భేదిస్తే ఇది కూడా అదే. కృష్ణుడికి చతుర్భుజాలుంటే రాముడికీ ఉన్నాయి నాలుగు భుజాలూ, సుగ్రీవ విభీషణులే మిగతా రెండు భుజాలు. ఆయనకు శంఖ చాక్రాలుంటే ఈయనకూ ఉన్నాయవి భరత శత్రఘ్నరూపాలలో. మరి అక్కడ రుక్మిణి అయితే ఇక్కడ సీత. అక్కడ శేషావతారుడు బలరాముడిక్కడ లక్ష్మణుడే. శార్ణమిక్కడ కోదండమైతే నందక మగస్త్యుడిచ్చిన ఖడ్గమైతే కౌమాదకి ఆయన ఇచ్చిన మోదకి అనే గద అయితే ఇక తక్కువే ముంది రాముడికి మందహాస సుందరవదనారవిందాని కేలాటి కొదవాలేదు. ఇద్దరికీ కావలసినంత ఉందది. పోతే గరుత్మంతుడొక్కడు లేడే అనే కొఱత ఎవరికైనా ఉంటే అది తీర్చటానికి తయారుగా ఉన్నాడు హనుమంతుడు. హనుమంతుడు గరుత్మంతుడే. ఆకాశగమనం చేశాడు. ఎక్కడికంటే అక్కడికి ఆయనను మోసుకెళ్ళాడు. సీతను కూడా మోసుకెళుతా నన్నాడు అయితే అవిడ ఒప్పుకోలేదు గాని. ఇలా దర్శిస్తూ పోతే అంతా రామలీలే. అంతా కృష్ణలీలే. తుదకంతా భగవల్లీలే భావకుడి దృష్టికి.
Page 34
