Index

స్వరూప ప్రత్యభిజ్ఞ కాళిదాస ప్రత్యభిజ్ఞ

అద్వైతి ఇదంతా ఒక స్వప్నంలాగా మిధ్యా భూతమని తీర్మానించాడు. స్వప్నంలో మనమెన్నో కష్టాలూ సుఖాలూ అనుభవిస్తుంటాము. ఎన్నో అన్యాయాలు అక్రమాలు జరుగుతున్నట్టు చూస్తుంటాము. అవన్నీ ఆ చూస్తున్నంత వరకే. మెళకువ వస్తే ఏ అన్యాయమూ లేదు. ఏ అక్రమమూ లేదు. సుఖమూ లేదు. దుఃఖమూ లేదు. మనకు భిన్నంగా ఏదీ లేదు. చూచిందంతా మనస్వరూపమే. అలాంటిదే ఇప్పుడీ కనిపించే ప్రపంచమంతా నంటారు అద్వైతులు. ఈ ప్రపంచమూ స్వప్నమే. దీన్ని సృష్టించాడని మనమనుకొనే ఈశ్వరుడూ ఒక స్వప్నమే. ఇవి రెండూ మన కల్పనే. మన మనోభావాలే. ఈ భావా లున్నంత వరకే ఇవి మనకు సత్యంగా భాసిస్తుంటాయి. జన్మ జన్మలూ మనలను వెంటాడు తుంటాయి. వేధిస్తుంటాయి. దానితో ఈ సృష్టి అంతా ఎంతో అన్యాయంగా అక్రమంగా తోస్తుంటుంది. ఈ స్వప్నం నుంచి కూడా ఎప్పుడు ప్రబోధం కలుగుతుందో అప్పుడిదికూడా ప్రతి దినమూ మనం చూచే స్వప్న దృశ్యం లాగే ఎక్కడి కక్కడ విరిసి పోతుంది. జగత్తనే భావమూ లేదు. ఈశ్వరుడనే భావమూ లేదు. అవి రెండూ మనకు విలక్షణంగా ఎక్కడా లేవు. మనస్వరూపమే ననే ప్రత్యభిజ్ఞ కలుగుతుంది. అది ఎప్పుడు కలిగిందో ఇక అన్యాయా లేమిటి. అక్రమా లేమిటి. అలాంటి ప్రశ్నే తల ఎత్తదు. ప్రశ్నే లేదు గనుక పరిష్కరించే ప్రయత్నమంత కన్నా లేదు. ప్రయత్నమంతా ఆ ఈశ్వర ప్రత్యభిజ్ఞ నార్జించటమే. ఇదీ అద్వైతి చేసే పరిష్కారం. ఇదే అసలైన పరిష్కారం కూడా.

  ఇదుగో ఇలాంటి ప్రత్యభిజ్ఞా రూపమైన పరిష్కారాన్ని అంత ఎత్తుల కెదిగి అందుకో గలిగాడీ మహా కవి. అది ఒక్కటే జీవిత సమస్య లన్నిటికీ పరిష్కారమని తేల్చుకొన్నాడు. జీవిత సమస్యలే కాదు. అటు జీవిత సమస్యకూ ఇటు దానికి ప్రతిరూపమైన కావ్య జీవిత సమస్యకూ కూడా అదే పరిష్కారమనే రహస్యాన్ని గుర్తించాడు. ఈ అవగాహనతోనే ఈ సమన్వయ దృష్టితోనే సాగించాడిక తన సాహిత్య సౌధ నిర్మాణ మంతా. కవి దృష్టిని బట్టే

Page 37

బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు