Index

స్వరూప ప్రత్యభిజ్ఞ కాళిదాస ప్రత్యభిజ్ఞ

జల్లెడ పట్టి ఎంతవరకో అంతవరకే గ్రహించాడు గాని ఉన్నదంతా బంగారమని బావుకో లేదు. వైదికానికి విరుద్ధమైన కేవల తాంతిక మార్గాన్ని ఆయన త్రొక్క లేదు. ఉపనిషత్తుకు సహోదరమైన శివాద్వయ దర్శన మేదో దాన్నే పట్టుకొని సాగించాడు తన ప్రయాణం. అలాంటిదొక్క ప్రత్యభిజ్ఞా సిద్ధాంతమే. అది అద్వైతానికీ శివాద్వైతానికీ కూడా సమానమే. సోహమ్మని అద్వైతు లంగీకరించిన ప్రత్యభిజ్ఞనే శివోహమని శివాద్వైతులు కూడా అంగీకరించక తప్పదు. అలాంటప్పుడిక తేడా ఏముందని. మహా అయితే మాయా వాదాన్ని శక్తి స్వాతంత్ర వాదాన్నీ ఒప్పుకోవటం ఒప్పక పోవటంలోనే వస్తుంది పేచీ. ఇలాటి పేచీ పడటం కాళిదాసు కిష్టం లేదు. సబబు గానూ కనిపించ లేదాయనకు అద్వైతుల మార్గంలోనే ఆయన శక్తిని పరమేశ్వరాశ్రయిణి అని ప్రపంచమంతా మాయా రూపమైన తదాభాసేనని భావించ సాగాడు. వ్యపన యతు సవ స్తామసీ వృత్తి మీశః - మోహాన్మయా సుతను - అని మాయా పర్యాయాలైన మోహ తమశ్శబ్దాలను అక్కడక్కడ ప్రయోగించటంలోనూ పరిగత శక్తి రాత్మభూః అని శివశక్తుల నేకంచేసి వర్ణించటం లోనూ -వైదికాద్వైత వాసనలే కావ్యాలలో గుబాళిస్తుంటాయి.

  కాకపోయినా ప్రత్యభిజ నెప్పుడొప్పుకొన్నారో శివాద్వైతు లప్పుడు మాయా వాదాన్ని కూడా ఒప్పుకోక తప్పదు. ప్రత్యభిజ్ఞ అంటే ఏమని చెప్పామర్థం. జీవుడు తన్ను ఈశ్వరుడే నని మరలా గుర్తించటం. మరలా గుర్తించట మెందుకు వచ్చింది. తన ఈశ్వర భావాన్ని మరచి పోవటం వల్లనే గదా. ఈ మరచి పోవటమే మాయ. మాయీయ మయిన మలమని తామూ చెప్పారు గదా. ఇక మాయా వాదమనగానే ఉలికి పడటం దేనికి. కాగా జీవుడెప్పు డీశ్వరు డయ్యాడో ఇక జీవుడు వేరుగా లేడు. జీవుడు లేకుంటే జగత్తూ లే దు . అవి రెండూ పరస్పర సాపేక్షం. మరి జగత్తే లేనప్పు డీ జగత్తు మిథ్యా అనృత మంటే చెవులు మూసుకోటం దేనికి. జగత్తు నామ రూపాత్మకంగా అనృతమై శక్తి రూపంగా శేషిస్తుంది. ఆ శేషించిన శక్తి ఎవరిది. ఎవరిదో ఒకరిది

Page 35

బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు