Index

సామరస్య ప్రత్యభిజ్ఞ కాళిదాస ప్రత్యభిజ్ఞ

వచ్చాడు యకా యకీ రాజు దగ్గరికి గురుదక్షిణ కోసమని, డబ్బిస్తాడని ఆశ పడ్డాడు. కాని మృణ్మయ పాత్రలో అర్ఘ్యం తేవటం చూచే సరికి కళ్ళూ కాళ్ళూ చల్ల బడ్డాయి. ధాన్యంలేని నివ్వరి కాడలా అయిపోయావు నీవేమిస్తావు నాకు మరో రాజు దగ్గరికి వెళ్ళి తెచ్చుకొంటానని నిర్మొగమాటంగా మాటాడి వెళ్ళబోతాడు. ధనం లేకుంటే వెళ్ళి పోతానంటాడు ఆ బ్రాహ్మణుడు. దగ్గర లేకున్నా ఎంత కావాలో చెప్పు ఇస్తానంటాడీ రాజు. నిజంలో ఒక్క పైసా లేదా రాజు దగ్గర ధనం. కాని సంస్కార ధనం పుష్కలంగా ఉంది. పిచ్చివాడా ఎక్కడికి వెడతా వెవ్వ రివ్వగలరు నీకింత ధనం. రెండు మూడు రోజులు వ్యవధానమీ. నేనే నీకు తెచ్చి ఇస్తానని బరవసా ఇచ్చి నిలుపుతాడు. కుబేరుడి మీదికి దండెత్తి పోదామని వసిష్టి మంత్రోషిత మైన స్యందన మెక్కి కూచుంటాడు. తెల్లవారే సరికి సువర్ణ వర్షం కురిసింది. అంతా ఆ బ్రహ్మచారికే ఇచ్చి పంపమంటాడు. ఏమిటీ ఉదారత. విశాల హృదయత. నిర్లిప్తత. మహారాజులకే ఉందది. తపో ధనులైన మహర్షులకే ఉందా అని అనుమానించ వలసి వస్తుంది. లేకుంటే చూడండి. తాపసులు పట్టణానికి వచ్చి అక్కడి జీవనాన్ని ఈసడించు కొన్నారుగాని దిలీప దుష్యంతాది రాజన్యు లప్పుడప్పు డరణ్య సీమలకు వెళ్ళినా మున్యాశ్రమాలు తిలకించినా అక్కడి నిరాడంబర ప్రశాంత జీవనాని కెంతో సంతోషించారు. దిలీపుడైతే సంతానార్థి అయి వసిష్ఠాశ్రమానికి వచ్చి ఆ రాత్రి ఆయన ఒక కుటీరాన్ని చూపితే అక్కడే సంవిష్టః కుశ శయనే నిశాం నినాయ. దర్భ శయనంలోనే నిద్రించి రాత్రి మూడు జాములూ గడపి నాలుగో జామున్నే మేలుకొని గోసేవ కుపక్రమిస్తాడు. దుష్యంతుడైతే ఆశ్రమ వాసుల కెక్కడ ఉపరోధం కలుగుతుందోనని రథాన్నీ అశ్వాలనూ దూరంగా నిలిపి తన పరివారాన్ని దూరంగా పంపి వినీత వేష ప్రవేశ్యాని తపో వనాని నామ తపో వన మంటే ఎంతో నిరాడంబరమైన వేషంతో లోపల ప్రవేశించ వలసి ఉంటుందంటాడు.

Page 242

బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు