సౌందర్య ప్రత్యభిజ్ఞ
కాళిదాస ప్రత్యభిజ్ఞ 
ప్రార్ధనా - కామదహనమూ పార్వతి తపస్సూ తరువాత వివాహ జీవితమూ ఇదంతా తనకోసం కాదా పరమాత్మకు. లోక కళ్యాణం కోసమే తన కళ్యాణం. దేవతలతో బ్రహ్మ చెప్పిన రహస్యమంతా ఈశ్వరుడి ఈ మాటలలో ఎలా ధ్వనిస్తున్నదో చూడండి. అసలు ఈ సృష్టిలో ఎవ రెక్కడ ఎవరికి మేలు చేసినా భూత భౌతిక పదార్థాల ద్వారానే గదా. అవన్నీ ఎవరి సొత్తు. ఆ పరమేశ్వరుని మూర్తులే గదా అవి. వాటిని నిత్యమూ మనకాయన ప్రసాదిస్తూనే ఉన్నాడు. తానందులో ఏదీ కోరకుండానే మన కందిస్తున్నాడు. అలాటి వాడికి భార్యా వియోగ మేమిటి. మరలా సంయోగ మేమిటి. అంతా మనకోస మాడే ఒక గొప్ప నాటకం. శివ శక్తుల జగన్నాటకం. ఈ మహోన్నత భావాన్ని ఎలా సూచిస్తున్నదో చూడండి ఈ శ్లోకం. ఇలాగే మేఘసందేశంలో యక్షుడి నోట ఒక సుభాషితం వెలువడుతుంది. కస్యాత్యంతం సుఖ ముపనతం దుఃఖ మేకాంతతో వానీచై ర్గచ్ఛ త్యుపరిచ దశా చక్ర నేమి క్రమేణ. ఎవడికీ ఈ లోకంలో పూర్తిగా సుఖం లేదు. పూర్తిగా దుఃఖం లేదు. చక్రంలో ఆకుల లాగా ఒకటి పైకి వస్తే వేరొకటి క్రిందికి పోతుంది. మరలా అది పైకి వస్తే ఇది అడుగుకు పోతుంది. ఈ వాక్యం చూడండి. ఆ కావ్య వస్తువుకంతా ప్రాణం లాంటిది. యక్షుడి దశ ఇప్పుడదేగదా. ఒకప్పుడు అలకానగరంలో ఎంతో భోగ భాగ్యాలతో తులతూగిన వాడిప్పుడు రామగిరిలో వచ్చి పడ్డాడు శాప గ్రస్తుడయి. మరలా వర్ష భోగ్యమైన ఆ శాపం ముగియగానే గత వైభవానికి నోచుకోక పోడు. చూడండి కథ అంతా కలిసి వచ్చిందా లేదా ఈ మాటలో. అంతే కాదు. భౌతికంగా అబ్బని ఆనందం భావంలో తీర్చుకొంటూ తృప్తి పడతాడట మానవుడు. సంకల్పై సైర్విశతి విధినా వైరిణా రుద్ద మార్గః విధి అన్ని మార్గాలూ భౌతికంగా మూసివేసినా మానసికంగా తలుపులు తెరుచుకొని ఇష్టమైన దానికోసం పరుగులు పారుతుంటాడు ప్రాణి. అదే ఇప్పుడు దూరాన ఉండి యక్షుడు చేస్తున్న పని. లేకుంటే అచేతనమైన మేఘు డేమిటి. సందేశం తీసుకు పోవట మేమిటి. అదంతా ఆ కాముకుడి గొంతెమ్మ కోరిక. జీవులెంత అల్ప
Page 161
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు