లౌకిక శృంగారం కాదు. ఉత్తమ దేవతా విషయమైన లోకోత్తర శృంగారమది. అయితే భర్తృహరి వర్ణించాడు గదా అది కూడా లోకోత్తరమేనా? అని అడగవచ్చు. స్వతహాగా కాకపోయిన తరువాత చెప్పబోయే వైరాగ్య భావం మనలో గట్టిపడడానికి చెప్పింది కాబట్టి ఫలితం దృష్ట్యా అది కూడా లోకోత్తరమే సందేహంలేదు. మొత్తం మీద దేవతా విషయమైనా కావాలి. మానవులలో వైరాగ్య బీజాలను నాటటం కోసమైనా కావాలి. అప్పుడే శృంగారానికొక ఉదాత్తమైన స్థాయి చేకూరుతుంది.
ఈ రెండు పవిత్రాశయాలు ఒక్క చోట సంగమించాయి అన్నమాచార్యుల శృంగార కీర్తనలలో. ఆయన శృంగార కీర్తన లన్నింటినూ నాయకుడు వివిధ రూపాలలో వెలిసిన శ్రీ వేంకటేశ్వరుడే. అలమేలుమంగ అని వర్ణించినా, రాధిక అని వర్ణించినా, గోపిక అని వర్ణించినా ఆ మేలు ముసుగులో దాగి ఉన్న దన్నమయ్యే. అన్నమాచార్యుడే ఒక శృంగార నాయిక. ఒకప్పుడు వాసక సజ్జికగా ఒకప్పుడు విరహోత్కంఠితగా ఇలా చిత్ర విచిత్ర భంగిమలలో జగదేకపతి సాంగత్యాన్ని నిత్యమూ అభిలషిస్తూ ఉన్న ఏకైక నాయిక మన అన్నముడే. వైష్ణవంలో కూడా మీరా చైతన్యుల మాదిరి మధుర భక్తి సంప్రదాయాన్ని రక్తగతం చేసుకొన్న వాడన్నమయ్య. మధుర సంప్రదాయంలో మానవులంతా స్త్రీలే. పరమాత్మ ఒక్కడే పురుషుడు. పూర్ణత్వాత్ పురుషః- ఎవడు పూర్ణుడో వాడు పురుషుడు. సచ్చిదానంద లక్షణాలు పూర్ణంగా ఉన్న వాడు పరమేశ్వరు డొక్కడేగదా. అంచేత వాస్తవంలో ఆయనే పురుషుడు. మిగతా మన లాంటి జీవులందరూ అపరిపూర్ణులే కాబట్టి వాస్తవానికి స్త్రీసములే. మరి పరిపూర్ణత నార్జించ గలిగితే వీరే ఎప్పటికైనా పురుషులవుతారు. ఇలాంటి పూర్ణతా సిద్ధికోసం చేసే నిరంతర ప్రయత్నమే నాయికా భూమికలో అన్నమయ్య చూపిన అభినయమంతా.
అంతేకాదు. అన్నమయ్య ప్రతి శృంగార కీర్తనలోనూ వేదాంత వాసనలు గుబాళిస్తుంటాయి. శృంగారం శృంగారంకోసం కాదుగదా. భర్తృహరి లాగా శృంగారాన్ని వైరాగ్యానికి పూర్వరంగంగా భావించాడన్నమయ్య. కామిగాక మోక్ష గామి కాడు అన్నట్లు కామాన్ని పూర్తిగా చవిచూస్తే గాని వైరాగ్యాన్ని ఆకళించుకోలేడు మానవుడు. హర్ జిదీరా బె జిద్దే ఆన్ బిదాన్- అన్నారు సూఫీలు. ఏ భావాన్ని
Page 51
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు