అందులో పాత్రలూ వాటికి మహర్షులు చేసిన నామకరణం కూడా చిత్రమైనవే. దేవతలూ వారి రూపాలూ వారి చేష్టలూ ఆలోచిస్తేనే ఎంతో చిత్రం. త్రిమూర్తుల రూపాలే ఒక్కసారి మనసుకు తెచ్చుకొని చూడండి. వారి భార్యామణులెక్కడ ఆసీనులై ఉన్నారో మనోనేత్రం తెరిచిచూడండి. మందహాసమైనా చేయకుండా ఉండలేము. మరి వినాయకుడు నారదుడు ఇలాంటి పాత్రలనూహించగలమా. ఒక గరుత్మంతుడేమిటి హనుమంతుడేమిటి పశుపక్షి రూపాలలో చిత్రించి కూడా వారినలా భావించకుండా చేయటం ఎంత ప్రౌడి. శూర్పణఖ అని పేరేమిటి. చేటల్లాంటి గోళ్ళున్నది, గోళ్లే చేటలైతే శరీరమెలాంటిదో ఊహించండి అని కాబోలు కవి చమత్కారం. యుయుత్సుడని ధృతరాష్ట్రుడి ప్రచ్ఛన్నసంతానంలో ఒకడిపేరు. యుద్ధం చేయాలని ఒకటే ఉబలాటపడేవాడని అర్థం. ఉబలాటపడే వరకే పేరు సార్ధకం చేసుకొన్నాడు. వాడు. ఇలా ఎన్ని చమత్కారాలో ఎన్ని సొగసులో మన పురాణేతిహాస రచనల్లో.
పోతే ఇక కావ్యాల్లో నాటకాల్లో మనం ఇక్కడా అక్కడా అని వెతకనే అక్కర్లేదు. ఎక్కడ చేయివేస్తే అక్కడ చేతికి తగులుతుంది చమత్కారం. అసలు చమత్కారమనే పునాదులమీదనే బ్రతుకుతూ ఉందా భవన నిర్మాణం. కావ్యాలలో ఆయా వర్ణనలూ సంభాషణలూ నాటకాలలో విదూషకాది పాత్రలూ వీటిలో కుప్పతెప్పలుగా హాస్యాన్ని కుమ్మరించారు రచయితలు.
పంచతంత్రం హితోపదేశం కధా సరిత్సాగరం లాంటి కథాసాహిత్యం లోనైతే కాకి పిట్టా కథలు వ్రాసి వాటిద్వారా మానవులకు బుద్ధి చెప్పటం రచయిత ఎంత హాస్యప్రియుడైతే అలా జరగాలో ఆలోచించండి. అదంతా చమత్కారనిక్షేపమే. చివరకు ప్రహసనాలూ ప్రహేళక లనే శాఖలు కూడా వాఙ్మయంలో చోటు చేసుకున్నాయంటే హాస్యానికెంత ప్రాధాన్యమిచ్చారో మనకు బాగా తార్కాణమవుతుంది. శతక వాఙ్మయంలో కూడా ఎంతో హాస్యమిమిడి ఉంది. తెలుగులో వేణుగోపాల చంద్రశేఖర శతకాల లాంటివైతే కేవలమూ హాస్యరసాన్ని పోషించటము కోసమే వ్రాశారని తోస్తుంది. పురుషోత్తంగారి ఆంధ్రనాయక శతకంలోని వ్యాజస్తుతి రూపమైన చమత్కారం మరి సాహిత్యంలో చాలా అపురూపంగానే కనిపిస్తుంది. ఇకపోతే ఆంగ్లంలో ఉన్న Satire లాంటివి కూడా అవతరించాయి మన భాషలో Spectator వ్యాసాల వరవడిలో వ్రాసిన పానుగంటి వారి సాక్షి వ్యాసాలు హాస్యరసానికి పుట్టినిండ్లని చెప్పవచ్చు.
Page 201
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు