అది పరమాత్మ సోపాధికమైన రూపం. అగ్ని ర్ముఖం. బాహ్యంగానైతే అన్ని ద్రవ్యాలనూ హోమం చేసేది అగ్నిలోనే గనుక అదే ముఖం గమ్యాన్ని చేరటానికి. ద్వారమని అర్థం. ఆభ్యంతరంగా మనముఖంలో ఉండే ఉష్ణ గుణమే అగ్ని. ఆహవనీయమది. భోజ్య పదార్ధాలన్నీ అందులోనే గదా ఆహుతి అవుతున్నాయి. కనుక అగ్ని ముఖమే వాస్తవానికి.
ఇలా అంటున్నప్పుడు మన మంగ వ్యాసం చేసుకొంటుండాలి. బ్రహ్మా శిరో విష్ణు ర్హృదయగం - రుద్రశ్శిఖా - ముఖమూ శిరస్సూ హృదయమూ. బ్రహ్మ విష్ణు మహేశ్వరులుండే స్థానాలివి మూడూ. అనగా జాగ్రత్స్వప్న సుషుప్తులను కోండి. జాగ్రత్కాలం ముఖంలో అందులోనూ దక్షిణాక్షిలో - స్వప్న కాలం శిరస్సులో. సుషుప్తి కాలం హృదయంలో చేరుతాడీ జీవుడు. పృధ్వీ యోనిః వ్యానో దాన సమానా స ప్రాణా పృధివి మూలస్థానం. ప్రాణాపాన పంచ శాఖాత్మకంగా ప్రసరించే ప్రాణవాయులే ప్రాణం గాయత్రికి. పృధివి శరీరమైతే ఇది ఆ శక్తికి ప్రాణం. ఇందులో ఆంతర్యమేమంటే అంగన్యాస మెప్పుడు చేశామో అప్పుడీ శరీరమంతా గాయత్రి అయిపోవాలి. మాంసపిండం మంత్ర పిండంగా మారిపోవాలి. ఇది ఇక మన శరీరం కాదు. గాయత్రీ శరీరం. మర్త్యం దివ్యమై పోతుంది. ఈ అవయవాలన్నీ మనవి కావు. ఆ దేవతవే. ఈ శిఖ రుద్రుడు. ఈ యోని పృధ్వి. ప్రాణాలు ఆ శక్తి ప్రసారం.
Page 74
