ఉత్తరార్ధమ్
85
అనాదిత్వా న్నిర్గుణ త్వాత్-పరమాత్మాయ మవ్యయః
శరీర స్టోపి కౌంతేయ-నకరోతి నలిప్యతే 13-31
పూర్ణ జ్ఞాని కర్మ చేసినా చేయని వాడే-అది వాడి నేమాత్రమూ బంధించదని ప్రతిపాదించాము. అది ఒక వేళ విదేహ ముక్తుడి విషయంలోనైతే చెల్లుతుం దేమో గాని దేహంతో ఉండగానే ఎలా చెల్లుబడి అవుతుందని అడగ వచ్చు. ఎందుకంటే దేహ మున్నప్పుడు కర్మ చేయక తప్పదు. కర్మ చేశామంటే అది జడమైన దేహం గాదు చేయటం. చేతను డైన జీవుడు. అలాంటప్పుడు వాడి కది బంధక మెలకాదని ప్రశ్న రావటం సహజమే.
దీనికి సమాధానం చెబుతున్నాడు భగవానుడు. శరీరం కాదుకర్మ చేయటం, అంత వరకూ ఆక్షేపణ లేదు. కాని శరీరంలో కూచొని ఒక జీవుడు చేస్తున్నా డంటున్నారే అక్కడే మనం విచారణ చేయ వలసి ఉంది. జీవుడే చేస్తున్నాడని భావిస్తే వాడు బద్దుడే సందేహం లేదు. కాని జీవుడనే భావం నీవు కల్పించు కొన్నదే గాని వస్తుతః అలాంటి దెక్కడా లేదని మా సిద్దాంతం. చిదా భాసుడే జీవుడు. చైతన్యం మనః ప్రాణాది శరీరో పాధుల మేరకే ఉన్నట్టు భాసిస్తే ఆభాసకే జీవుడని మనం పేరు పెట్టాము. వాస్తవంలో శరీరం మేరకే లేదా చైతన్యం లోపలా వెలపలా సర్వత్రా ఉన్నది. స్వచ్ఛమైన అద్దంలో ప్రతి బింబం లాగా మానవుల మనోదర్పణంలో ప్రతిఫలించి కనిపిస్తున్నది.
ఇది ఏమిటా అని మరలా వివేచన చేసి చూస్తే సగుణంగా కనిపించే ఈ జీవుడు నిర్గుణమయిన ఆ చైతన్యమే. నిర్గుణం గనుకనే అవ్యయం. మార్పు లేనిది. మార్పు లేకుంటే దాని కాది కూడా లేదు. కనుకనే శరీరంలో ఒక జీవాత్మ రూపంగా కనిపిస్తున్నా వాస్తవాని కది పరమాత్మే. అంటే శరీరంతో సంబంధ ముండీ లేనిదే. ఘటంతో సంబంధ ముండీ లేనిదే గదా ఆకాశం. అలాగే ఈ చిదాకాశం కూడా.
ఎప్పుడైతే వాస్తవమైన సంసర్గం లేదో అప్పుడీ శరీర మనః ప్రాణాదులనే ఉపాధులతో ఏ పని జరుగుతున్నా అది ఆ ఉపాధుల మూలంగా జరిగే పనేగాని దానికి సంబంధించింది కానేరదు. చేస్తున్నట్టు కనిపించినా అది నిజంలో ఏ కర్మా చేయటం లేదు. ఒక ఘటాన్ని చేతితో పట్టుకు పోతుంటే దానిలోని ఖాళీ కూడా కదలి పోతున్నట్టు కనిపిస్తుంది. అంత మాత్రాన అది కదులు తున్నట్టా. అలాగే శరీరస్థమై కూడా అదేమీ చేయటం లేదు. చేయకనే పోతే ఇక ఆ కర్మ ఫలం మాత్రం దానినెలా అంటుతుంది. అదీ వట్టి మాటే. కాబట్టి పూర్ణ జ్ఞాని కర్మ చేస్తున్నా - శరీరంలో కనిపిస్తున్నా - వాడు ముక్తపురుషుడే.