ఉత్తరార్ధమ్
61
నేహాభిక్రమ నాశోస్తి - ప్రత్యవాయోన విద్యతే
స్వల్పమవ్యస్య ధర్మస్య - త్రాయతే మహతో భయాత్ 2-40
ఇంతకూ ఏ మార్గాన్ని అవలంబించినా మనకు మోసంలేదు. ఉత్తమం మొదలుకొని అతి మందం దాకా అన్నీ సాధనలో మార్గాలే. కేవలం లౌకికంగా బ్రతికిపోయే దానికంటే సాధనలో అడుగుపెట్టడం మంచిదేగదా. అసలు పెట్ట కుంటేనే ముప్పుగాని పెట్టినప్పటి నుంచీ అంతో ఇంతో ఫలితముండనే ఉంది సాధకుడికి.
అంతేకాదు. ఏ పని అయినా లోకంలో కొంతదూరం చేసి మధ్యలో వదిలేస్తే దానివల్ల నష్టపోతాము. ఒక వ్యవసాయమే ఉందనుకోండి. రైతు పొలాన్ని బాగా దున్ని పదునుచేసి సకాలంలో విత్తనాలు చల్లి తరువాత దాని జోలికిపోకుండా ఉపేక్షించాడంటే చాలు. పంట చేతికి రాకపోగా అంతకు ముందు తాను చేసిన కృషి కూడా వ్యర్ధమవుతుంది.
ఇంకా ఒకటి ఉంది లోకంలో. ఒకటి అసటు ఆరంభించక పోయిన ప్రమా దమే. సత్ఫలితం లేకపోవడమే కాక దుష్ఫలితం కూడా ఏర్పడవచ్చు దాని మూలంగా. ఒక రోగానికి దగిన చికిత్స చేయక ఉపేక్షిస్తే అది మన కనర్థదాయ కమేగదా. ఇది లోకవ్యవహారంలో ఎలాగో- శాస్త్ర వ్యవహారంలో కూడా అలాగే. దీనికే ప్రత్యవాయమని పేరు. మన విధులు మనం చక్కగా నిర్వర్తించకపోతే దాని వల్ల మంచి జరగక పోవడం దేవుడెరుగు ఎన్నో అవాంతరాలను కూడా ఎదుర్కోవలసి వస్తుంది.
ఇలాంటి కష్టనష్టా లేవీ లేవు ఈ సాధన మార్గంలో. ఇందులో చేసిన కృషి ఎంత స్వల్పమైనా అది చెడిపోదు. చేయకపోతే దానివల్ల ప్రత్యవాయ దోషం లేదు. చేసింది కొంచెమైనా కాలాంతరంలో చాలా పెద్ద విపత్తు నుంచి మనలను కాపాడుతుంది. అంచేత మానవుడై పుట్టి కృషి చేయనివాడు పాపాత్ముడు. కొంత చేసి వెనుకకు తగ్గినవాడు అంత కన్నా అవివేకి. పోతే కృషి చేయవలసిందే. అది ఫలిత మిచ్చేదాకా సాగించవలసిందేననే మనమర్థం చేసుకో వలసి ఉంది.
