ఉత్తరార్ధమ్
113
అధ్యేష్యతేచ య ఇమం ధర్మ్యం సంవాద మావయోః
జ్ఞాన యజ్ఞేన తేనాహ - మిష్ట స్స్యామితి మేమతిః 18-70
ఆచార్యుడి విషయమైన తరువాత ప్రస్తుత మధ్యయనం చేసే శిష్యుడి సంగతి చెబుతున్నాడు. కృష్ణార్జును లనే నెపంతో సాగిన ఈ సంవాదం వాస్తవానికి గురుశిష్య సంవాదమే. ధర్మ్యమైన దీసంవాదం. ధర్మం తప్పనిది ధర్మ్యం. ధర్మ మంటే సాధన మార్గం. సత్యం గమ్యమైతే ధర్మమది అందుకొనే మార్గమవు తుంది. అందుకే “ధర్మం చర" అన్నారు. మార్గమనే దెప్పుడూ చరించటానికే గదా. అయితే అది గ్రుడ్డిగా పట్టుకొని పోతే ప్రయోజనం లేదు. అధ్యయనం చేసి పట్టుకోవాలి. అధ్యయన మేమిటి. గురు ముఖంగా చిన్న శాస్త్రార్ధాన్ని శ్రవణం చేసి చక్కగా గ్రహించట మని అర్ధం.
అలా గ్రహించి తదను గుణమైన సాధన చేసే పెద్దమనిషి ఇక ఏ యజ్ఞాలూ యాగాలూ చేయనక్కర లేదు జీవితంలో. జ్ఞాన యజ్ఞ మనేది ఒకటి చేస్తే చాలు, అన్నీ చేసినట్టే. జ్ఞాన మేమిటి. యజ్ఞ మేమిటి. యజ్ఞ మనేది లోకంలో నాలుగు విధాలు. ఒకటి విధి యజ్ఞం ఋత్విక్కులూ - యజమానుడూ-అగ్నులూ- సమిధులూ. ఇలాంటి కలాపంతో సాగే బాహ్యమైన అనుష్ఠానం. దీనినే మనం
ప్రసిద్ధంగా యజ్ఞమని వ్యవహరిస్తుంటాము. పోతే రెండవది జప యజ్ఞం. ఇదీ ఒక అనుష్ఠానమే. అయినా దాని లాగా కాయికం కాదు. వాచికం. ఉచ్చారణ రూపమైనది. పంచాక్షరి -అష్టాక్షరి- ఇలాంటి మంత్ర పఠనం. దీని తరువాత మూడవది ఉపాంశు యజ్ఞం. అందరికీ కాక దగ్గరగా కూర్చున్న ఏ ఒకరిద్దరికో వినబగే లాగా జనాంతికంగా చేసే పఠనం. జపంకన్నా సూక్ష్మమైన దిది. పోతే నాల్గవది మానసం ఇది శారీరకం కాదు. వాచికం గాదు. కేవలం మనసులో మాత్రం జరిగే క్రియ. మనోవృత్తి రూపమిది. ఈ వృత్తు లెన్నైనా ఉదయిస్తుం టాయి నశిస్తుంటాయి మనసులో. తానే అలా ఉదయించక నశించక ఏక రూపంగా వర్తించే వృత్తి ఒక్కటే ఉంది. అదే బ్రహ్మాకార వృత్తి. విషయ విషయి విభాగం లేని వృత్తి కాబట్టి అది ఏక రూపం. అనుదితా నస్తమిత మన్నారు. పెద్దలు.
ఇలాంటి వృత్తి నిరంతరంగా మనసులో అవృత్తి కావటానికే జ్ఞాన యజ్ఞ మని పేరు పెట్టారు. జ్ఞాన రూపమైన అనుష్టానంతో పరమాత్మ నారాధించటం కాబట్టి జ్ఞాన యజ్ఞమనే పేరు సార్థక మయింది. అంతేకాదు. మిగతా విధిజపాది యజ్ఞాలు మన కాపేక్షికమైన ఫలాన్నిస్తే ఇది నిరపేక్షమైన మోక్ష ఫలాన్నే ప్రసా దిస్తుంది. కాబట్టి వాటికి విలక్షణంగా దీనిని జ్ఞాన యజ్ఞమని పరిగణించవలసి వచ్చింది. ఇంకా ఒకటున్నది రహస్యం. తతిమా యజ్ఞాలలో ఏ ఫలితం చెప్పారో అదంతా ఇందులోనే కలిసి వస్తుంది మనకు. అందుచేత కూడా ఇది సర్వో త్కృష్టమైన మార్గం.
దీనిని బట్టి సాధకుడు గమనించ వలసిందేమిటంటే జీవితంలో ఇక మిగతా యజ్ఞయాగాది కర్మలకూ తత్తద్దేవతో పాసనాదులకూ స్వస్తి చెప్పి సర్వకాల సర్వావస్తలలోనూ శాస్త్రా చార్యోవ దిష్టమైన ఈ జ్ఞాన రూపమయిన యజ్ఞాన్ని అభ్యసిస్తూ పోవటమే. ఈ ఒక్క యజ్ఞానుష్టానం వల్లనే నేను సుప్రీతుణ్ణి సుప్రసన్నుణ్ణి అవుతానని హామీ ఇస్తున్నారు మనకు పరమాత్మ.
