Index

శ్రీ విష్ణు సహస్రనామ అంతరార్థము

నామం	అంతరార్థము
విధాతా ధాతు రుత్తమః	మీదు మిక్కిలి అదే వాటినీ జీవులకు పంచిపెడుతుంది. విదధాతి. ఉత్తమమైన చైతన్య ధాతువది. జీవుడిదీ చైతన్య ధాతువే. అయినా అది ఉత్తమం కాదు. దేహేంద్రియాదులతో కలుషితమైనది.
అప్రమేయః	మరి దానికో, దేహేంద్రియాదులైన ఉపాధులు లేవు. అప్రమేయ మది. ప్రమేయం కాని దప్రమేయం. ప్రమేయమంటే ఒకదాని చేత కొలవబడేది. నామరూపాలే దేనినైనా కొలిచేవి. అవే ఈ దేహేంద్రియాదులు. వీటిలో బందీ అయినది కాబట్టి జీవ చైతన్యం ప్రమేయం. దానికీ స్పర్శ లేదు కాబట్టి అప్రమేయం. అప్రమేయం గనుకనే ఉత్తమమని చెప్పటం.
హృషీకేశః	అంతేకాదు. హృషికేశుడు కూడా పరమాత్మ. హృషీకమంటే హర్షాన్ని కలిగించే ఇంద్రియ వర్గం. దాని కధీశుడాయన. అధీనుడు కాడు. ఇంద్రియాదుల స్పర్శ లేదన్నప్పుడధీనుడనే మాటే చెల్లదు.
పద్మనాభః	పైగా చరాచర ప్రపంచాలనే పద్మాలకు నాభి-కేంద్రస్థానమది. నాభి చక్రాన్ని తిప్పినట్టు అది వాటిని తిప్పుతున్నది. దానినవి ఏమీ చేయలేవు. ఆభాస ఇవి. వస్తువా పరమాత్మ.
అమరప్రభుః	కనుకనే అమరుడాయన. దేవతల అమరత్వంలాగా ఆపేక్షికం కాదు. నిరపేక్షమైన అమరత్వమది. అందుకే అమరులకు కూడా ప్రభుడాయన.
విశ్వకర్మా మనుః త్వష్టా	తాను అమరుడయి మరమైన ఈ విశ్వాన్ని తయారుచేశాడు. విశ్వమంతా ఆయన కర్మ, పనితనమే. దేనితో చేశాడిది. సామగ్రి ఏమిటి. మనుః మననమే ఆలోచనే సామగ్రి, సంకల్ప మాత్రంతోనే జరిగింది ఈ సృష్టి. తన్ను తాను తొలచుకొని తానే సృష్టిగా మారిపోయాడు. త్వష్ట అంటే తొలిచేవాడనే అర్థం. విశ్వకర్మా అంటే మరో అర్ధం. విశ్వుడంటే జీవుడు, వీడు చేసే కర్మలన్నీ పరమాత్మ చేసేవే. మనుః మనసుతో చేసేవీ-త్వష్టా-ప్రాణంతో చేసేవీ అన్నీ.

Page 11

బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు